Narodziny nowych języków: język kreolski z Mauritiusa i z Wysp Zielonego Przylądka

The birth of new Creole languages: the case of Mauritius and Cape Vert

Tematem niniejszej pracy jest powstawanie nowych języków kreolskich na bazie języków europejskich. Okoliczności powstałe w wyniku kolonizacji krajów afrykańskich przez Europejczyków stworzyły warunki, w których mogły ukształtować się nowe formy językowe znane dzisiaj jako języki kreolskie. Kolonizacja portugalska na Wyspach Zielonego Przylądka, a co za tym idzie zderzenie się języków afrykańskich z językiem portugalskim, doprowadziły do konieczności znalezienia nowych rozwiązań językowych, które umożliwiłyby efektywną komunikację między różnymi społecznościami kulturowymi współistniejącymi na tym terenie. Proste komunikaty zaczerpnięte zarówno z języka portugalskiego jak i z języków afrykańskich stopniowo ulegały procesowi systematyzacji dając tym samym początek nowemu językowi kreolskiemu: Crioulo. Podobna sytuacja miała miejsce na Mauritiusie, kiedy to Francuzi przybyli do miejsca spotkania dla różnych kultur i języków. Z interakcji między tymi językami narodził się język kreolski z Mauritiusa będący językiem afrykańskim powstałym na bazie języka francuskiego. Proces powstawania języków kreolskich i poszczególne etapy jego formowania się został opisany przez badaczy w XX wieku. Niniejsza praca opisuje powstałe do tej pory teorie i badania na ten temat oraz ukazuje cechy charakterystyczne języków kreolskich w stosunku do języków europejskich, z których postały. Jako materiałem do analizy posłużono się modlitwą "Ojcze Nasz" w językach kreolskich (język kreolski z Mauritiusa i z Wysp Zielonego Przylądka) i europejskich (francuski i portugalski).

The subject of this paper is the creation of new croles languages based on europeans languages. The circumstances arisen as a result of the european colonization of african countries had created the conditions in which the new linguistic forms, today know as creole languages, could have emerged. The portuguese colonization of Cape Vert and the colision between the african languages and portuguese had led to a need of finding new linguistic solutions that could facilitate an effective communication between different cultural communities coexisting on this terrain. Simple messages both from portuguese and the african langues were gradually submitted to a process of systematization which led to the birth of a new creole language: Crioulo. The same situation took place on Mauritius, when the French came to a place of encounter for different cultures and languages. Out of interaction between them, there was born the creole language of Mauritius which is an african language based on french. The process of arising of creole languages and the different stages of its formation has been decribed by the linguists in the XXth century. This paper decribes existing studies and theories on this subject and points out the characteristics of creoles in comparison with the european languages that they come from. For a better illustration, we have analysed the Lord's Prayer both in the creole languages (Creole of Mauritius and Creole of Cape Vert) and the european languages (french and portuguese).

Le sujet de ce mémoire est la création de nouvelles langues créoles à base de langues européennes. Les circonstances apparaues à suite de la colonisation de pays africains par les Européens ont créé les conditions dans lesquelles les nouvelles formes linguistiques, aujourd'hui appelées les langues créoles, pouvaient être formées. La colonisation portugais aux îles du Cap Vert, et, par conséquent, le choque entre les langues africaines et le portugaie ont mené à la nécessité de trouver de nouvelles solutions linguistiques qui possibiliteraient une communication efficace entre les différentes communautés culturelles cohabitant sur ce terrain. Les messages simples tant du portugais et des langues africaines ont graduellement été soumis au processus de la systematisation, ce qui a provoqué la naissance d'une nouvelle langue créole: Crioulo. La situation pareille a eu lieu à l'Île Maurice, où les Français sont venus au point de rencontre entre les cultures et les langues différentes. À suite de l'intéraction entre ces langues, il est née le créol de l'Île Maurice qui est une langue africaine à base du français. Le processus de l'apparissement de langues créoles et les étapes particulières de leur formation ont été décrits par les linguistes au XXème siècle. La présente mémoire décrit les études et les théories dans ce domain jusqu'au présent et montre les traits caractéristiques de langues créoles par rapport aux langues européennes dont elles proviennent. Pour bien ilustrer ces traits nous avons analysé la prière "Notre Père" aux créoles (le créole de l'Île Maurice et le Crioulo du Cap Vert) et aux langues européennes (le français et le portugais).