Ethics after liberalism: the case of John Gray

Choć należy postrzegać Johna Graya nie jako zagorzałego antyliberała, lecz zwolennika wprowadzenia zmian w obrębie liberalizmu – filozoficznego spadkobiercę pesymizmu antropologicznego Hobbesa i sceptycyzmu epistemologicznego Hume`a oraz propagatora nurtu antyuniwersalistycznego - to jeden z jego esejów nosi tytuł Postcript: after liberalism (Postscriptum: po liberalizmie). W tekście tym autor przedstawia krytykę trzech głównych linii argumentacyjnych liberalizmu na rzecz uznania wolności za wartość nadrzędną na drodze do osiągnięcia ludzkiego dobrobytu. Zdaniem krytykowanych myślicieli (liberalnych ideologów jak nazywa ich Gray) społeczeństwo liberalne jest jedynym prawomocnym systemem i moralną koniecznością. Niniejszy artykuł będzie próbą zaprezentowania poglądów Johna Graya na etykę, która mimo zaprzeczenia liberalnemu uniwersalizmowi nie popada w aksjologiczny relatywizm, ani nie dąży do przyznania hegemonii któremukolwiek z systemów politycznych.

Even though John Gray should not be perceived as a fervent anti-liberal, but rather a supporter of changes to be introduced into liberalism itself, an heir of a pessimistic approach to human nature of T. Hobbes and epistemological scepticism of D. Hume and an advocate of the anti-universalist position in ethics, he nevertheless entitled one of his essays Postscript: after liberalism. In the essay he puts forward a criticism of the three main lines of argument in liberalism in favour of freedom as the superior value conducive to human welfare. According to the criticised thinkers (liberal ideologists, as named by Gray) liberal democratic society is the only legitimate political system and at the same time the moral necessity. The paper presents John Gray’s ideas of ethics, which, despite their denial of liberal universalism, neither sink into axiological relativism nor aspires to a hegemonic grandiosity of a theory overarching all political systems.