The Gustow group as a material expression of cultural and settlement changes in Western Pomerania and north-eastern Mecklemburg in the early Roman Period.

Praca niniejsza ma na celu ukazanie grupy gustowskiej jako wyrazu przemian kulturowo-osadniczych zachodzących na terytorium Pomorza Zachodniego i w północno-wschodniej części Meklemburgii we wczesnym okresie rzymskim (fazy B1-B2/C1a). Problematyka ta – podjęta w myśl koncepcji pogranicza kulturowego – stanowi przyczynek do rozważań nad złożonymi zjawiskami zachodzącymi w rejonie ujścia Odry oraz na wyspach południowobałtyckich w I i II wieku n.e. Charakterystyka grupy gustowskiej, wyodrębnionej i zdefiniowanej w latach 80-tych przez R. Wołągiewicza, sprowadza się do współwystępowania zespołu zróżnicowanych elementów, typowych zarówno dla kręgu nadłabskiego oraz kultury wielbarskiej, ale i charakterystycznych dla obszaru południowej Skandynawii. Tymczasem, albowiem wysuwane w ostatnich latach hipotezy kwestionują podstawy taksonomii ugrupowania, autorka podjęła się rewizji poczynionych na przestrzeni lat ustaleń oraz dokonała oceny stanu opracowań (rozdział I). Następnie, na drodze charakterystyki względem ościennych kultur i kręgów kulturowych w południowo-zachodniej strefie wybrzeża Morza Bałtyckiego, omówione zostały czynniki wpływające na cykl rozwoju formacji oraz jej heterogenicze oblicze (II). Osobne części pracy poświęcono kwestii chronologii (III), a także charakterystyce struktury osadniczej, obrządku pogrzebowego oraz poszczególnych kategorii zabytków (IV). Studia niniejsze zwieńcza próba interpretacji etnicznej ludności wiązanej z grupą gustowską dokonana w świetle starożytnych źródeł pisanych (V).

The purpose of this thesis is an issue of so-called the Gustow group as a material expression of cultural and settlement changes in Western Pomerania and north-eastern part of Mecklemburg in the early Roman period (phases B1-B2/C1a). In the context of the borderland of culture, it is a motiv to study cultural processes working in the region of the Oder estuary and on the near-by Baltic's islands during the I-II centuries AC. The profile of the Gustow group, that was pointed and defined by R. Wołągiewicz in the 80-th, consists of elements of the Elbe cultural circle, the Wielbark Culture and model of the southern Scandinavia culture. Because of the fact that basis for taxonomic classification of this group is discredited recently, it was neccesary to revise of earlier hypothesis and follow the history of researches (chapter I). Next – with a description of the Gustow group in the relation with adjoining archaological formations – the problem of cultural development factors was undertaken (II). Futhermore, the author decided to pay attention to the issue of chronology (III), but also synthesized informations about settlements, funeral rites and all types of artifacts (IV). The last part of this thesis is an attempt to the ethnic interpretation of people connected with the Gustow gruop in the light of the ancient written sources (V).