Analiza porównawcza wiersza Wisławy Szymborskiej „Nic dwa razy” i jego tłumaczeń na język angielski, niemiecki i szwedzki

Celem niniejszej pracy jest porównanie wiersza Wisławy Szymborskiej pt. „Nic dwa razy” i jego tłumaczeń na język angielski, niemiecki i szwedzki, wykonanych odpowiednio przez Stanisława Barańczaka wraz z Claire Cavanagh, Karla Dedeciusa i Andersa Bodegårda. Szczególną uwagę poświęca się temu, jak potraktowane zostały pewne leksykalne oraz gramatyczne rozbieżności pomiędzy polszczyzną a wyżej wymienionymi językami, a także wpływowi, jaki konkretne wybory translatorskie wywierają na obrazowanie w tekstach docelowych. Zbadano ponadto zastosowane techniki odtwarzania muzyczności oryginału. Część teoretyczna składa się z krótkiego opisu sytuacji poezji Szymborskiej poza Polską, jak również przeglądu zapatrywań Barańczaka na temat tłumaczenia literackiego. Część empiryczna natomiast obejmuje analizę porównawczą poszczególnych zwrotek utworu i ich przekładów. Owe tłumaczenia zostają w końcu ocenione przez pryzmat dominanty semantycznej, konceptu opartego na ekwiwalencji funkcjonalnej (dynamicznej).

The purpose of this thesis is to investigate and compare Wisława Szymborska's poem “Nic Dwa Razy” and its renderings into English, German and Swedish, executed by Stanisław Barańczak along with Claire Cavanagh, Karl Dedecius and Anders Bodegård, respectively. In the examination, special attention is paid to the way in which certain lexical and grammatical discrepancies between Polish and the aforementioned languages have been handled, as well as to what impact the translators' choices have on the imagery employed in the target texts. Emphasis is also laid on the techniques of reproducing the musicality of the original. The theoretical part of the study offers a brief retrospective account of the situation of Szymborska's poetry outside Poland and an outline of Barańczak's views on literary translation, while the empirical one comprises a comparative stanza-by-stanza analysis of the poem and its translations. Ultimately, the renderings are assessed through the prism of semantic dominant, a translatological concept based on functional (also known as dynamic) equivalence.