Cognitive and personality context of religious attitudes among the deaf.

Praca magisterska dotyczy problematyki rozwoju poznawczego osób głuchych, a w szczególności myślenia abstrakcyjnego tej grupy osób na przykładzie analizy pojęcia Boga i postaw religijnych. Założenia teoretyczne pracy oparto na teorii ugruntowanej, stąd ma ona charakter pracy kazuistycznej i usiłuje odpowiedzieć na ogólnie sformułowane, charakterystyczne dla przywołanej teorii, pytanie: „jak jest?”. Teoria ugruntowana pozwala na systematyczne zbieranie danych empirycznych z uwzględnieniem kontekstu społecznego, który – jak wynika z szeregu badań przytoczonych w części teoretycznej niniejszej pracy – jest szczególnie istotny w kontekście kształtowania się sprawności poznawczej osób głuchych. Problemem badawczym pracy jest próba charakterystyki religijności oraz postaw religijnych osób głuchych w perspektywie oceny poziomu ich funkcjonowania poznawczego oraz struktury osobowości. W celu pozyskania materiału empirycznego badaniami objęto 14 osób. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Test Matryc Ravena, Inwentarz Osobowości NEO-FII, Skalę Centralności Postawy Religijnej W. Prężyny oraz Salę Religijnego Systemu Znaczeń D. Krok. Uzyskane wyniki wskazują na specyficzne rozumienie treści religijnych przez osoby badane. Cechy wyjaśniające uzyskane dane powiązane są z jakościowymi różnicami w rozwoju poznawczym tych osób. Kontekstem interpretacyjnym są takie czynniki, jak: wczesne dzieciństwo, czynniki edukacyjno-rehabilitacyjne, stymulujący wpływ środowiska oraz indywidualne predyspozycje osobowościowe.

This master thesis concerns a problem of cognitive development of deaf people. It put an emphasis on deafs’ abstract thinking including the concept of God and religious experiences. The thesis consists of 11 case studies and focuses on answering a question ‘how is it?’. Theoretical assumptions derives from the grounded theory. This theory allows to gather empirical data including an environmental context which seems to be essential in cognitive development of the deaf. The data was collected with the use of a few methods: Raven Matrices Test, Personality Inventory NEO-FII, Skali Centralności Postawy Religijnej W. Prężyny and Sali Religijnego Systemu Znaczeń D. Krok. The research results show a specific features of deafs’ thinking concerning religiosity. The broader analysis takes into consideration some qualitative differences in deafs’ cognitive development. It highlights some conditions which are vital for the discussion, such as: early childhood, characteristic of education and rehabilitation, impact of the society and the individual personality traits.