Transnational Actors in Global Governance - the Case of the WTO

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza roli, jaką aktorzy transnarodowi odgrywają w tworzącym się systemie globalnego zarządzania na przykładzie ich relacji ze Światową Organizacją Handlu (WTO). Uwzględniając obszar działalności WTO, scharakteryzowane zostały korporacje transnarodowe oraz organizacje pozarządowe, jako aktorzy zainteresowani międzynarodowymi stosunkami handlowymi. Tezę pracy stanowi stwierdzenie, że państwa oraz organizacje międzynarodowe zmuszone są do interakcji z aktorami transnarodowymi w celu kształtowania efektywnego systemu zarządzania na szczeblu ponadnarodowym. W rozdziale I zarysowane zostają problemy związane z systemem globalnego zarządzania, którego kluczem do skuteczności może okazać się koncepcja demokracji deliberatywnej. Problematyka rozdziału II dotyczy charakterystyki i potencjału Światowej Organizacji Handlu jako demokratycznego organu globalnego zarządzania, a także warunków relacji między tą instytucją a aktorami transnarodowymi. Wskazane zostają podstawy prawne i konkretne instrumenty umożliwiające udział reprezentantów globalnego społeczeństwa obywatelskiego w pracach WTO, ze szczególnym uwzględnieniem WTO Public Forum – formy współpracy posiadającej potencjał funkcjonowania jako mechanizm „pasa transmisyjnego” pomiędzy ponadnarodową organizacją polityczną a społeczeństwem obywatelskim. Rozdział III opisuje natomiast wpływ konkretnych aktorów – korporacji transnarodowych i organizacji pozarządowych – na działalność WTO. W tym celu przeprowadzona zostaje analiza negocjacji dotyczących Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS). Ponadto, rozdział ten wskazuje argumenty za i przeciw ingerencji podmiotów zewnętrznych w procesy decyzyjne organizacji. Ostatnia część pracy stanowi podsumowanie rozważań i formułuje wniosek na temat miejsca aktorów transnarodowych w tworzącym się systemie globalnego zarządzania. Światowa Organizacja Handlu pozostaje instytucją o charakterze silnie międzyrządowym, przede wszystkim ze względu na obszar swojej działalności, w którym to państwa odgrywają decydującą rolę i są podstawowym źródłem doświadczenia i informacji – handel należy bowiem do rdzennych kompetencji suwerennych państw. Przykład WTO pokazuje jednak, że nawet w przypadku tradycyjnie międzyrządowej organizacji, relacje z aktorami transnarodowymi są obecnie fundamentalnym warunkiem efektywności i utrzymania silnej pozycji w architekturze stosunków międzynarodowych.

The aim of this study is to outline the role that transnational actors (TNAs) play in the emerging system of global governance on the example of their relations with the World Trade Organization (WTO). Taking the WTO’s area of work, transnational corporations (TNCs) and non-governmental organizations (NGOs) were described, as for being interested in international trade relations. The thesis of this work is to claim that countries and international organizations are forced to interact with TNAs to shape an effective management system at a supranational level. In Chapter I problems with the global governance are described considering the concept of deliberative democracy as the key to its effectiveness. Chapter II deals with the characteristics and potential of the World Trade Organization as a democratic global governance body, as well as the conditions of the relationship between the institution and TNAs. It also shows the legal basis and practical instruments enabling the participation of global civil society representatives in the work of the WTO, with particular emphasis on the WTO Public Forum – because of its potential to function as a mechanism of transmission belt between the supranational political organization and civil society. Chapter III describes the impact of specific actors – TNCs and NGOs – on the WTO activities. For this purpose, the analysis is carried taking negotiations on the Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS) as an example. In addition, this chapter shows the arguments for and against the interference of external actors in decision-making processes of the organization. The last part of this work contains a summary and general conclusions on the place of TNAs in the emerging system of global governance. The WTO is a strongly intergovernmental institution, primarily due to its area of work – trade, in which states play a decisive role and are the primary source of experience and information. The WTO example shows, however, that even in the case of traditionally intergovernmental organizations, relations with TNAs are now a fundamental condition for the effectiveness, as well as for the ability to maintain a strong position in the architecture of international relations.