About Servants in Polish Enlightenment Comedies

Niniejsza praca składa się z siedmiu rozdziałów. Pierwszy zawiera ogólne informacje na temat komedii w oświeceniu, a także rozważania na temat sposobów konstruowania i funkcji bohatera literackiego w oświeceniowych utworach literackich. Następne rozdziały to analizy konkretnych komedii. Omówione zostały komedie autorstwa Franciszka Bohomolca, Ignacego Krasickiego, Juliana Ursyna Niemcewicza, Grzegorza Broniszewskiego i Franciszka Zabłockiego, a wśród nich takie tytuły jak: "Małżeństwo z kalendarza", "Czary", "Statysta", "Solenizant", "Łgarz", "Pieniacz", "Mędrzec", "Satyryk", "Powrót posła", "Wet za wet", "Guwernantka zalotna", "Zabobonnik", "Sarmatyzm", "Fircyk w zalotach". Ostatni, siódmy rozdział pracy, to próba syntetycznego ujęcia postaci służących wykreowanych przez oświeceniowych twórców, łączących ich podobieństw w zakresie konstrukcji i funkcji spełnianej w utworze, a także analiza odmiennych chwytów, jakimi posługiwali się osiemnastowieczni twórcy w konstruowaniu postaci służących i celów, w jakich umieszczali te postaci w swoich komediach. Oświeceniowych służących łączą doskonałe zdolności aktorskie, spryt i odwaga. Postacie te spełniają też podobne funkcje – komentują wydarzenia, zawiązują intrygę, dokonują ekspozycji, charakteryzują innych bohaterów.

This work included in seven chapters. In the first chapter are information about comedies in Interbelum and general facts about construction and function characters in literary output from this period. The following chapters included characteristic of servant characters in comedies from Interbelum. You can read about comedies written by Franciszek Bohomolec, Ignacy Krasicki, Julian Ursyn Niemcewicz, Grzegorz Broniszewski and Franciszek Zabłocki. There are analysis comedies titled as: "Małżeństwo z kalendarza", "Czary", "Statysta", "Solenizant", "Łgarz", "Pieniacz", "Mędrzec", "Satyryk", "Powrót posła", "Wet za wet", "Guwernantka zalotna", "Zabobonnik", "Sarmatyzm", "Fircyk w zalotach". The ending chapter is summary about previous information, here you can find a comparision between servant characters in comedies from Interbelum, the same features and differences beetwen them. Servant characters are very often good actors, they are cunning and courageous. They have similar function – they comment events, form plot, create exposure and characterize other characters.