Poetics of Negation in Wisława Szymborska’s Poetry and Its English Translations (“Dworzec” and “Widok z ziarnkiem piasku” Translated by Stanisław Barańczak and Clare Cavanagh)

Celem pracy jest interpretacja wybranych wierszy Wisławy Szymborskiej oraz ich przekładów pod kątem kluczowej dla nich poetyki negacji. Rozprawa koncentruje się wokół problematyki „światów możliwych”, zawierając szczegółową analizę i interpretację wierszy „Widok z ziarnkiem piasku” i „Dworzec” oraz ich tłumaczeń autorstwa Stanisława Barańczaka i Clare Cavanagh („View with a Grain of Sand” i „The Railroad Station”). Zagadnienie podejmowane z literaturoznawczego i językoznawczego punktu widzenia ilustruje różnorodność postaci negacji oraz ich funkcje semantyczne w twórczości noblistki. Na podstawie przeprowadzonych analiz zostaje wyciągnięty wniosek, że Szymborska stosuje nie tylko zaprzeczenia na poziomie formalnym, ale także semantycznym i pragmatycznym, i właśnie dzięki nim przekazuje główne sensy swoich liryków. „Widok z ziarnkiem piasku” stanowi zatem próbę spojrzenia na świat z perspektywy bytów innych niż człowiek, podczas gdy „Dworzec” przedstawia rzeczywistość możliwą, ale niespełnioną. Poetyka negacji okazuje się kluczowym zabiegiem sensotwórczym w tej poezji, a zarazem jedną z najbardziej podstawowych form stylistycznych artystycznego wyrazu. Z kolei analiza przekładów przytoczonych utworów Szymborskiej wykazuje, że rola negacji jest w nich zbliżona. Tłumacze stosują, podobnie jak w oryginale, liczne i różnorodne postacie negacji, zarówno formalnej, jak i semantycznej i pragmatycznej, choć nie przekazują one wszystkich sensów zawartych w tekstach oryginalnych. W przekładach obu utworów brakuje silnego elementu oceny; w oryginałach Szymborska wybiera egzystencję ludzką od pustej egzystencji innych bytów („Widok z ziarnkiem piasku”), a jej żal wyraża zwątpienie w „nasz” świat jako najlepszy ze światów możliwych („Dworzec”).

The aim of the thesis is to interpret selected poems by Wisława Szymborska as well as their translations, paying special attention to their key poetics of negation. The thesis focuses on the problem of “possible worlds”, featuring a detailed analysis and interpretation of both originals and translations of the poems “Widok z ziarnkiem piasku” (“View with a Grain of Sand”) and “Dworzec” (“The Railroad Station”). The topic taken up from the point of view of literary studies and linguistics pictures the variety of forms of negation and their semantic functions in the oeuvre of the Nobel Prize winner. On the basis of the analysis, the conclusion is drawn that Szymborska uses not only negations on the formal level, but also on the semantic and pragmatic ones. Thanks to them indeed, the poet conveys the main senses of her poems. “Widok z ziarnkiem piasku” is then an attempt to look at the world from the perspective of beings different to humans, while “Dworzec” presents a possible, yet unfulfilled reality. The poetics of negation turns out to be the key sense-creating figure of Szymborska’s poetry and at the same time one of the most basic stylistic figures of artistic expression. The analysis of the translations of the given poems indicates that the role of their negations is similar. Similarly to the originals, the translators use numerous and various forms of negation: formal, semantic, and pragmatic. However, they do not convey all the senses of the original texts. The translations of both texts miss a strong evaluating factor. In the originals Szymborska chooses human existence from the empty existence of other beings (“Widok z ziarnkiem piasku”), whereas her regret expresses the doubt whether “our” world is the best of possible worlds (“Dworzec”).