Film visages of loneliness. Urszula Antoniak's triptych

Niniejsza praca opisuje kino samotności Urszuli Antoniak, w skład którego wchodzą dzieła „Nic osobistego” z 2009 roku, „Code blue” z 2011 roku oraz „Strefa nagości” z 2014 roku. Ten swoistego rodzaju tryptyk jest złożony z filmów, będących ascetycznymi dramatami o kobiecej seksualności, poszukiwaniu własnej tożsamości, a nade wszystko o samotności. Począwszy od filmowej drogi jaką Antoniak przeszła do swojego pierwszego światowego sukcesu, praca opisuje jej wizję sztuki oraz sposób pracy z aktorami. Praca ta umiejscawia również filmową twórczość Antoniak w artystycznym kinie Europejskim i jego współczesnym nurcie, którego filmy są charakteryzowane poprzez wyrafinowanie wizualne, milczenie i spowolniony rytm. Podjęcie tematu samotności przez Antoniak wpisuje ją w grono twórców Nowego Hollywood, którzy podejmowali ten temat w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych takich jak Arthur Penn, Stanley Kubrick, Francis Ford Coppola, Martin Scorsese czy Robert Altman. Pierwszy rozdział ma charakter teoretyczny i dotyczy fenomenu samotności w kulturze. Na najbardziej podstawowym poziomie rozważań samotność jest zaprzeczeniem tezy Arystotelesa o społecznej naturze człowieka, ale z drugiej strony, libertyn Markiz de Sade uważał ją za normalny sposób życia, połączony z wolnością absolutną. Jednak ujęcie najbliższe moim rozważaniom na temat samotności zostało wprowadzone przez egzystencjalistów takich jak Martin Heidegger, Emile Cioran,oraz oświeceniowego filozofa Jean- Jacquesa Rousseau, którzy postrzegali samotność jako źródło uczestniczenia w kulturze oraz restrykcji społecznych. W psychologicznej perspektywie samotność jawi się jako poważny społeczny problem, który prowadzi do niszczenia więzi międzyludzkich oraz pogłębia choroby psychiczne. Drugi rozdział dotyczy treściowych aspektów kina Urszuli Antoniak. Głównymi postaciami jej filmów są kobiety, które nie są przedstawiane stereotypowo, ale jako silne, niezależne i wolne. Są również świadome swojej seksualności, jednak jest ona dla nich sferą niespełnienia i niebezpieczeństw. Tematyka seksualności i cielesności została zaczerpnięta z rozważań Georges’a Bataille’a, gdzie erotyzm jest miejscem transgresji. Ludzkie ciało jest materialnym obiektem samotności, ale również jej wizualną metaforą. Ostatnią rzeczą łączącą te trzy filmy jest śmierć. Przyjmuje ona różne formy takie jak samobójstwo, naturalną śmierć oraz duchową. Trzeci rozdział dotyczy formalnych aspektów tryptyku Antoniak i umiejscawia jej twórczość w obrębie kina autorskiego.Wysmakowana sfera wizualna, złożona z symetrycznych i minimalistycznych kompozycji kadrów, nieodłącznie wiąże się ze sferą audialną. Z każdym swoim dziełem Urszula Antoniak doprowadza do maksimum poprzednie tendencje obrazowania, którym hołduje. Kino, którego jest autorką, jest kinem audialnej i wizualnej doskonałości.

This thesis describes Urszula Antoniak’s cinema of loneliness, wchich consists of movies: “Nothing personal” from 2009, “Code blue” from 2011 and “Nude area” from 2014. This kind of film triptych is compound by movies, which are ascetic dramas about feminine sexuality, seeking for self-identity and above all about loneliness. To begin with Antoniak’s film way to her first world success, this thesis describes her vision of art and her method of working with actors. This thesis also places Antoniak’s filmart in artistic European Cinema and its contemporary current of neomodernism, which are movies characterized by visual sophistication, silence and retardation of rhythm. Taking topic of loneliness by Antoniak, fits her to a New Hollywood group of artists, who undertook this theme in 60’s and 70’s, like Arthur Penn, Stanley Kubrick, Francis Ford Coppola, Martin Scorsese or Robert Altman. The first chapter is theoretical and it concerns about phenonenon of loneliness in culture. On the basic level of considerations loneliness is a contradiction of Aristotle’s thesis of social nature of human, but on the other side, for libertine, Marquiz de Sade, loneliness was natural way of living connected with total freedom. The closest approach to the subject of loneliness was presented by existencial philosophers like Martin Heidegger , Emile Cioran and thinker of Era of Enlightenment Jean-Jacques Rousseau, which perceived loneliness as a result of participation in culture and social restrictions. In the psychological perspective loneliness is a very serious social problem, which leads to destruction of human relationships and deepens mental illnesses. The second chapter concerns about content of Urszula Antoniak’s movies. The main characters of her movies are women, who aren’t showed in stereotypical way, but was strong, independent and free. They are aware of their sexuality, but it is also a field of failure to comly and source of danger. The theme of sexuality and carnality is based on considerations of Georges Bataille, where erotism is a place of transgression. Human body is a material field of loneliness, but also a visual metaphor of it. The last thing which connects these three movies is death. It takes different forms like suicidal, natural death and spiritual one. The third chapter concerns about formal aspects of Antoniak’s film triptych and it locates her art in auteur cinema. Sophisticated visual sphere consisting of symmetric and minimalistic compositions of frames, is inherently linked to sound sphere. With each new movie by Antoniak, she leads her imaging trends to maximum. Her cinema is a cinema of audiovisual perfection.