Indicators of endemism of Polish fauna based on the analysis of geographic distribution of three selected groups of insects: Rhopalocera (Lepidoptera), Coccinelidae (Coleoptera) i Odonata.

Endemity to taksony, których zasięg ograniczony jest do danego, często niewielkiego geograficznie obszaru. Są one w sposób szczególny, z racji swoich specyficznych przystosowań fizjologicznych i etologicznych, narażone na zmiany w ich naturalnym środowisku, w przeciwieństwie do eurytopowych gatunków kosmopolitycznych. Obecność i udział gatunków endemicznych są ważnymi składnikami fauny danych jednostek zoogeograficznych i krajów, które kreują w decydujący sposób przyrodniczą tożsamość regionu. W niniejszej pracy podjęto próbę określenia wagi poszczególnych obszarów Polski z punktu widzenia zachowania bioróżnorodności biorąc pod uwagę zarówno bogactwo gatunkowe jak i obecność gatunków o ograniczonym zasięgu w skali kraju. Zastosowano podział terytorium Polski na 50 pól siatki geograficznej, w których zaznaczono obecność gatunków z trzech grup wskaźnikowych owadów: motyli dziennych (Rhopalocera), ważek (Odonata) oraz chrząszczy z rodziny biedronkowatych (Coccinelidae). Zastosowano metody ważonego endemizmu (WE) oraz skorygowanego ważonego endemizmu (CWE), które biorą pod uwagę liczbę gatunków na danym polu oraz przypisują im wartości endemizmu. Wyniki uzyskane trzema metodami wykazują istotne różnice wskaźników zarówno w trzech grupach taksonomicznych jak i trzech metodach badawczych. Tym niemniej, obszarami o najwyższych wskaźnikach CWA we wszystkich przypadkach są pola w południowej Polsce odpowiadające Beskidom Zachodnim, Pieninom oraz Tatrom. Niniejsza praca potwierdza skuteczność metody CWE w badaniach bioróżnorodności oraz wskazuje jej użyteczność w kreowaniu polityki ochrony środowiska.

Endemics are taxa whose range is restricted to a specific, often small geographical area. They are particularly vulnerable, due to their specific physiological and ethological adaptations, to changes in their natural environment, in contrast to eurytopic and cosmopolitan species. The presence and ratio of endemic species in local faunas are important components of various zoogeographical units and countries, creating the natural identity of a region. The goal of this work is determine the value of different areas of Poland for biodiversity conservation, taking into account, both the richness and the presence of species with limited distribution within the country. The territory of Poland was divided into 50 grid fields, indicating for each of them the presence of three species of indicatory groups of insects: butterflies (Rhopalocera), dragonflies (Odonata) and beetles of the family coccinellid (Coccinelidae). Two main methods were used: Weighted Endemism (WE) and Corrected Weighted Endemism (CWE) which take into account the number of species in a given field and assign to them a value of endemism. The results of three methods show significant differences in both indicators in three taxonomic groups and three research methods. However, invariably, the fields with the highest CWE value are in southern Poland and correspond with Western Beskidy, Pieniny and Tatra mountains. This work confirms the effectiveness of the method of CWE in studies of biodiversity, and demonstrates its usefulness in establishing environmental policies.