Stylometryczny ślad gatunku literackiego w literaturze. Próba identyfikacji eseju

Znaczenie eseju jako niezależnego gatunku literackiego jest problemem rzadko rozpoznawanym przez czytelnika czy tłumacza. Pomimo swojej krótkiej formy i zwięzłego sposobu wypowiedzi esej posiada bogatą tradycję i historię literacką. Nie jest to forma, która cieszy się dużym uznaniem czy uznawana jest za osobny gatunek. Autorka niniejszej pracy za pomocą stylometrycznych narzędzi postara się wyodrębnić formy eseistyczne spośród innych gatunków literackich. Eksperymentalna forma pracy niesie ze sobą nieprzewidywalne wyniki. Pozytywne wyniki analiz będą jednak dowodem na niezależny status eseju jako gatunku literackiego. Będą one jednocześnie podstawą by esej był traktowany przez tłumaczy niezależnie, z uwzględnieniem jego charakterystycznych cech. Praca składa się z kilku części. Pierwsza część poświęcona jest historii eseju i jego definicji. Druga część pracy przedstawia historię nowych dziedzin nauki: computational stylistics, digital humanities oraz przybliża ich funkcjonowanie. Trzecia część przedstawia analizy i obserwacje tekstów z wykorzystaniem metod stylometrycznych. Badania obejmują czternaście analiz i korzystają ze stu czterdziestu pięciu różnych tekstów. Odpowiednia interpretacja wyników pozwoli autorce na wyciągniecie wniosków dotyczących eseju i przybliży jego cechy charakterystyczne.

The importance of the personal essay as a genre is seldom recognised by the modern reader or translator. Although the essay usually takes small form and has the tendency to present the author's ideas in a condensed way, it has a very rich tradition and literary history. Despite this, its recognition and appreciation is rather poor. The present paper will attempt to discern the essay as an independent genre through the use of stylometric tools. The total of fourteen analyses will be conducted in order to juxtapose the essay works with better known genres and to observe the grouping of the texts. The experimental form of the thesis involves unpredictable findings. The positive results will prove the independent status of the essay and will give ground for this genre to be recognised by the translators as an independent form. The thesis is divided into several parts. The first part concerns the history and the definition of the essay. The second part presents the history of the computational stylistics and the rise of digital humanities as a science. The third part is devoted to the empirical study and the analyses. In the course of the analyses the total of one hundred forty five works has been studied. The interpretation of the results will allow the author to arrive at the conclusions concerning the essay and will reveal some characteristic features of this form.