Tłumaczenie irrealiów językowych w Pieśni Lodu i Ognia George'a R. R. Martina

Pomimo tego, że gatunek fantasy zakorzeniony jest w mitologii i starożytnych opowieściach, jest on stosunkowo nowym dodatkiem w dziedzinie literatury. Co więcej, dyskusje akademickie na temat tego gatunku koncentrują się zazwyczaj na przekładzie nazw własnych, które uważane są za najbardziej problematyczny aspekt książek fantasy. Mimo to, cykle takie jak Pieśń Lodu i Ognia George’a R. R. Martina pokazują, że są złożone pod wieloma względami, a zwłaszcza elementy kultury fantasy, irrealia, wymagają wiele wysiłku w celu przetłumaczenia ich i przekazania wszystkich zawiłości kulturowych obecnych w oryginale.Pierwszy rozdział pracy przedstawia analizę literacką cyklu Martina i stara się zapewnić podłoże do wyjaśnienia konceptu irrealiów i pokazania jak różnorodny i ambiwalentny może być świat przedstawiony w fantasy.Drugi rozdział rozważa różne strategie translatorskie, które mogą zostać zastosowane w przypadku tekstu skomplikowanego na wielu poziomach. Sekcja ta zawiera także wyjaśnienia zjawiska nieprzekładalności, ze względu na fakt, że niektóre elementy książek Martina okazują się być w pewnym stopniu nieprzekładalne.Trzeci i ostatni rozdział analizuje różne elementy irrealiów i przedstawia jak dwaj tłumacze, Paweł Kruk i Michał Jakuszewski, radzą sobie z wieloma zawiłościami w tekście. Celem tej sekcji jest ukazanie problematycznych elementów świata tzw. high fantasy i przedstawienie ich odzwierciedlenia w przekładzie.Konkluzje podsumowują wysiłki obu tłumaczy i przedstawiają krótki komentarz na temat jak irrealia okazują się być problematycznymi zagadnieniami w ich przekładzie na język polski.

Despite the fact that it has its roots in mythology and ancient stories, the fantasy genre is a relatively new addition to the field of literature. Moreover, the academic discussions of this genre usually revolve around the translation of proper names, which are seen as the most problematic aspect of fantasy books. However, the cycles such as George R. R. Martin’s A Song of Ice and Fire demonstrate that they are complex in a variety of ways, and especially the elements of the fantasy culture, the irrealia, require a lot of effort in order to translate them and convey all the cultural intricacies that are present in the original.The first chapter of this thesis provides a literary analysis of Martin’s cycle and aims to provide a background that explains the concept of irrealia and shows how diverse and ambivalent a fantasy setting can be.The second chapter discusses various translation strategies that can be used when faced with a text that is complex on many levels; this section also includes an explanation of the phenomenon of untranslatability due to the fact that certain elements of Martin’s books prove to be at least partially untranslatable.The third and final chapter analyses various elements of irrealia and presents how the two translators, Paweł Kruk and Michał Jakuszewski, deal with numerous obstacles within the text. The purpose of this section is to showcase the problematic elements of a high fantasy world and how they are reflected in translation. Conclusions summarize the efforts of both translators and provide a brief commentary on how certain irrealia prove to be a problematic issue when transferring them into Polish.