Doświadczenie niepełnosprawności towarzyszy ludzkości od początków jej istnienia. Jednak podejście do faktu posiadania pewnych dysfunkcji, jak i do samych osób nimi dotkniętych, znacząco się zmieniało na przestrzeni wieków. Obecnie, na skutek rozwoju systemu demokratycznego, osobom z niepełnosprawnością przysługują takie same prawa, jak osobom nieposiadającym danych dysfunkcji. Wprowadza się wiele udogodnień i zmian prawnych, które mają na celu zapewnienie możliwości nie tylko jak najpełniejszego uczestniczenia w życiu społecznym, ale także jego kreowania. Działania te nie odniosą jednak pożądanych skutków, jeżeli jednocześnie nie dojdzie do przemian w mentalności osób tworzących społeczeństwo. Aby było to możliwe, wprowadza się założenia idei integracji społecznej, które swoim zasięgiem obejmują także placówki edukacyjne. Integracja szkolna pozwala na zapobieganie powstawania uprzedzeń i krzywdzących stereotypów, poprzez wspólne uczestniczenie w procesie nauczania uczniów z niepełnosprawnościami oraz nieposiadających żadnych dysfunkcji. Moja praca dotyczy zagadnienia sytuacji psychospołecznej, pojęcia niepełnosprawności oraz integracji społecznej, w tym integracji szkolnej. Przeprowadzone przeze mnie badania dotyczyły funkcjonowania psychospołecznego uczniów z niepełnosprawnością w klasach integracyjnych dwóch krakowskich liceów ogólnokształcących, głównie: poczucia wsparcia społecznego, samooceny, poczucia własnej skuteczności, postaw wobec innych uczniów, uczestniczenia w życiu towarzyskim klasy i w życiu społecznym szkoły, relacji z innymi uczniami, poczucia zintegrowania z klasą, sposobów rozwiązywania konfliktów, stosunku do nauczycieli i obowiązku szkolnego oraz trudności i zaburzeń w procesie wartościowania. Badaniami objęłam w sumie 80 uczniów, wśród których 27 posiadało orzeczenie o niepełnosprawności i/lub potrzebie kształcenia specjalnego. Badania wykazały, że sytuacja psychospołeczna uczniów z orzeczeniem jest mniej korzystna od sytuacji uczniów nieposiadających takiego dokumentu.

Experiences of disability following in the wake of life, from the very beginning of the human history. Approaching the problems of some health disorders as well as people facing them has been changed within centuries. Now, owing to the new developments in our democratic systems, the disability rights are respected. Many facilities and law regulations have been issued to make it possible for those people to participate in the social, cultural, intellectual, and political life. But, we should know that keeping the appropriate healthy state must be accompanying by the open-mind public. For that, the issue of social inclusion comprising also educational institutions is introducing. The successful school participation and integration protect from prejudices and unfair stereotypes. The goals of my work were to scrutinize the psychosocial factors, feeling of disability, and social and school inclusion. I focused on psychosocial situation of disabled pupils attending integrated classes of two secondary schools in Kraków, as follow: emotional support; self-evaluation; own efficiency feeling; assume a friendly or hostile attitude towards other pupils, teachers and school regulations; class and school socialize processes; class integration; ways of solving obstacles and conflicts; difficulties and malfunctions in the evaluation processes. In total, 80 pupils including 27 of them with certificate of disability and/or special education need, were involved in my work. The results showed the worse psychosocial situation of disabled young people than other ones.