Celem poniższej pracy było ukazanie stanu rzymskiej militarnej opieki medycznej pomiędzy I a III wiekiem n.e., na obszarze obejmującym północne granice Cesarstwa. Autor posłużył się dostępną mu literaturą w zakresie zarówno archeologii jak i medycyny, w postaci publikacji, artykułów, a także źródeł antycznych. By najobszerniej jak to możliwe ująć ów temat, autor przedstawił w pracy historię i rozwój medycyny w Rzymie, nakreślił z jakimi problemami zdrowotnymi zmagali się ówcześni wojskowi. Ukazał również, w jaki sposób starano się te problemy neutralizować, umieszczając chorych w obozowych szpitalach, przeprowadzając zabiegi za pomocą narzędzi medycznych czy kurując przy pomocy różnorakich medykamentów. Autor jednocześnie, analizując wyniki badań archeologicznych, kieruje się ku tezie, iż rzymska militarna opieka medyczna nie była ujednoliconym systemem, działającym na całej północnej granicy. Uważa również, iż w kwestii identyfikacji szpitali wojskowych należy zachować dozę ostrożności i nadawać założeniom to miano jedynie w przypadku odnalezienia tam zabytków świadczących o prowadzeniu w nich leczenia, nie zaś jedynie na podstawie planu.

The purpose of this paper was to reveal the condition of Roman military medicine from I to III century A. D. at the northern borders of the Empire. Author used availble literature in terms of both archaeology and medicine, such as publications, articles and antique sources. To encircle the subject as widely as possible, he presented such issues as: history and evolution of Roman medicine, diseases that threatened soldiers serving in the Roman army, and ways of counteract them by situating sick in military hospitals, using drugs, and performing operations. At the same time, analysing results of archaeological research, author deems to thesis, that Roman military medicine was not a unified system which existed at whole northern boarder. What is more, he considers that in the issue of military hospitals researches ought to be careful in naming them valetudinaria only on the basis of their plan, and name them as hospitals only in case of founding there traces of medical treatment such as medicines or medical tools.