Ogrodzieniec – the functions of small town in Upper Silesia area.

Przedmiotem badan autorki był Ogrodzieniec, miasto we wschodniej części województwa śląskiego, w powiecie Zawiercie. Leży na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na równinie ograniczonej od wschodu pasmem wapiennych wzgórz. Na najwyższym z nich (516 m) znajdują się ruiny zamku, w średniowieczu jednego z największych w tej części Polski. Tereny te były zasiedlone już przed tysiącem lat, lecz Ogrodzieniec powstał dopiero z końcem XIV w. , gdy na pograniczu Polski ze Śląskiem wznoszono zamki i zakładano miasta. Był to ośrodek handlu i rzemiosła w rozległych dobrach. Po najeździe szwedzkim miasto podupadło, zamek został zniszczony, a podczas zaborów Ogrodzieniec stracił prawa miejskie. Później jednak stał się ośrodkiem przemysłu, głównie mineralnego (cementownia). Rozwój ten kontynuowano w latach powojennych. W 1973 odzyskał status miasta. Obecnie Ogrodzieniec liczy 4,4 tys. ludności- liczna ta od dziesięciu lat spada, wskutek ubytku naturalnego i odpływu młodzieży m.in do miast górnośląskich. Powoduje to stopniowe starzenie miejscowej społeczności. Układ przestrzenny Ogrodzieńca cechuje skupienie zabudowy miejskiej wokół skrzyżowania dwu głównych dróg obecność dzielnicy przemysłowej przy szosie do Zawiercia. Część terytorium miasta jest zajęta przez użytki rolne i lasy.Głównym zabytkiem jest tu kościół parafialny(ruiny zamku są w sąsiedniej wsi Podzamcze). Nowa zabudowa mieszkaniowa stwarza dobre warunki życia. Przemysł Ogrodzieńca po 1989 roku sprywatyzowano i zmodernizowano, a część zakładów zlikwidowano. Główna funkcją miasta jest administracja( 12 miejscowości gminy Ogrodzieniec zamieszkuje 9,4 tys. osób), z czego prawie połowa przypada na miasto, są tu dwie szkoły, liczne sklepy i zakłady rzemieślnicze, ożywione jest życie kulturalne. Miasto ma dobre połączenie z pobliskimi Ośrodkami tym bardziej odległymi, jak Częstochowa, Kraków i Katowice, co sprzyja rozwojowi turystyki, na równi z walorami naturalnymi (krajobraz, lasy, czyste środowisko). Ruch turystyczny koncentruje się jednak w Podzamczu, gdzie lepsza jest infrastruktura noclegowa i gastronomiczna.W porównaniu z innymi małymi miastami województwa śląskiego, Ogrodzieniec, choć jeden z najmniejszych wyróżnia się dużą aktywnością gospodarczą. Plany na przyszłość zakładają rozwój przemysłu ( i zagospodarowanie poprzemysłowych nieużytków) oraz turystyki. Spodziewany jest napływ nowych mieszkańców.

The autor has dealt with Ogrodzieniec –a small town in ekstern part of the śląskie (Katowice) Voivodeship, in the Zawiercie Poviat. It lies on the Cracow-Częstochowa Upland on a plain flanked by a chain of limestone hills. On the top of the hihest one (516 m a.s.l.) there are ruins of the mediewal Ogrodzieniec castle, one of the most known in this part of Poland.This region was settled a thusand years ago, but the town was funded in the end of the 14th.cent. when the border zone between Silesia and Małopolskawas fartified and urbanized. The New Town live on trade and craft. After the devastating invasion of Swedish arm, the Town and the castlewere destroyed and the crisis was ended by the los sof civil rights, under the Russian regime, In 1870.But,due to industrialisation of the region, the Town redeveloped, as the Centre of cement industry, and finalny regained its former Urban rank, in 1973.The Town Has nowadays 4,4 thusand inhabitians, but a depopulation is observed, due to natural decrease and outflow of young generations.Thus the ageing proces was initiated. In the spatial pat tern of Ogrodzieniec, two units are fund – the older urban one, around the crossroad, and the younger, industrial one, by the road toward Zawiercie City. Most of the territory is coverd by agricultural lands and forest. The building structure is rather young and modern, Hus residential standard is high.This old industrial plants were privatised, modernized- and closed. A basic function of Ogrodzieniec is administration and teritary activities. The community of Ogrodzieniec contains 12 localities with 9,4 thoas inhabitians – almost 50% of them are town dwellers. There are schools, numerous shops and craft works hops and vultural activity is animate. Due to good transport links with rother cities also the great ones (i.e. Katowice, Częstochowa, Cracow),the tourist function develops, although the base is batter at Podzamcze, where the remants of the Ogrodzieniec Castle are visited.In comparsion with oder silesian small cities, Ogrodzieniec being so small, show a considerable economic activity. Plans of its further development suress the reindustrialisation, a growth of the turist frequency – and an inflow of new inhabitants.