"Selected aspects of workers' material liability on the background of current judicial decisions"

Praca poświęcona jest odpowiedzialności materialnej pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy. Przyjęta struktura pracy opiera się na teoretycznym modelu podstaw odpowiedzialności. Poszczególne rozdziały pracy zostały wyznaczone poprzez najbardziej ogólne przesłanki odpowiedzialności, które następnie różnicowane są na potrzeby analizy poszczególnych reżimów odpowiedzialności. Rozdział II pracy poświęcony jest ogólnej charakterystyce zagadnienia. Rozdział III pracy zawiera zestawienie najbardziej podstawowych zasad odpowiedzialności materialnej pracowników. Rozdział IV pracy zawiera omówienie poszczególnych przesłanek odpowiedzialności materialnej pracowników. W tym zakresie dokonano również krótkiego podsumowania poprzez przedstawienie najciekawszych bądź najistotniejszych tez orzeczeń sądowych. Rozdział V pracy zawiera próbę syntetycznego zestawienia okoliczności wyłączających odpowiedzialność materialną pracowników. Jednym z założeń pracy było możliwie szerokie przedstawienie wypowiedzi doktryny prawa pracy na temat poszczególnych przesłanek odpowiedzialności materialnej pracowników i konfrontacja z (w miarę możliwości) aktualnym orzecznictwem sądowym w niezbędnym zakresie. Zestawienie to potwierdza użyteczność wielu koncepcji oraz twierdzeń wypracowanych w doktrynie. Dostrzegalna jest na tym tle pewna ewolucja poglądów piśmiennictwa, zwłaszcza na tle rozumienia winy w prawie pracy, która zbliża jej ujęcie do karnistycznego. Taką tendencję ocenić należy pozytywnie, ponieważ prowadzi do zwiększenia gwarancji ochrony praw pracowników, w szczególności przed zbliżaniem odpowiedzialności materialnej pracowników do odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Przedstawiony model odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy został ograniczony do reżimu ogólnego tej odpowiedzialności, z pominięciem reżimu odpowiedzialności za mienie powierzone.

The disertation is concerned with material liability for damages caused by employees to the employer. The structure of the disertation is based on the theoretical model of this liability. The chapters of the disertation are determined by the general premises of this liability, and are differentiated on the analysis of the individual liability regimes. Chapter II of the work is devoted to a general description of the problem. Section III summarizes the most basic principles of material liability of employees. Section IV discusses the various conditions of the material liability of employees. Chapter V of the disertation contains a synthetic selection of cases of exemption of workers' material liability. One of the objectives of the disertation was to present possibly the widest expression of the doctrine of labor law and to confront it with (possibly) the most current judicial decisions. This confrontation confirms the utility of the most conceptions and claims of the labor law doctrine. On that background an evolution of opinions is visible, especially according to the cognition of culpability in labor law which is becoming simillar to penal law. A tendency like that should be concerned posittive, as it leads to the increase of guarantees of workers' rights, especially preventing from changing it in to the liability based on risk. Presented model of the workers' material liability for the damages caused to the employer was limited to the general regime of this liability, excluding the regime of liability for the entrusted property.