Krytyka społeczeństwa wiktoriańskiego w wybranych sztukach Oscara Wilde’a: Wachlarz Lady Windermere, Kobieta bez znaczenia, Mąż idealny oraz Bądźmy poważni na serio

Niniejsza praca przedstawia sposób, w jaki Oskar Wilde zobrazował społeczeństwo wiktoriańskie w jego czterech sztukach „Wachlarz Lady Windermere”, „Kobieta bez znaczenia”, „Mąż idealny” oraz „Bądźmy poważni na serio”. Praca skupia się na kilku głównych cechach charakterystycznych ery wiktoriańskiej, takich jak: klasa społeczna, komercyjny duch, życie rodzinne, miłość, rynek małżeński, powaga, purytanizm, hipokryzja oraz zmieniający się obraz kobiecości, zestawiając je z komediową rzeczywistością sztuk Wilde’a. Sam Wilde ukazany jest jako bystry obserwator wszelkich dolegliwości, które dręczyły społeczeństwo wiktoriańskie. Celem Wilde’a było odzwierciedlenie nieszczerej natury społeczeństwa oraz szeregu innych wad, co wiązało się z koniecznością obserwacji rzeczywistości z zewnątrz, w oderwaniu od wszystkich. Na próżno szukać zatem gniewu w dziełach Wilde’a, ujawnianego tak często przez krytyków mu współczesnych. Wilde jednocześnie rozgrzeszał i potępiał siebie oraz świat wokół niego. W epoce boleśnie wysokich standardów moralnych, zbyt wysokich, aby można było rzeczywiście według nich żyć, satyryczne cięcie Wilde’a wykonane na nieznośnie poważnym i męczącym wiktoriańskim ciele pełni funkcję leku znieczulającego.

The present study examines how Oscar Wilde depicted Victorian society in his four comedies of society, namely Lady Windermere’s Fan, A Woman of No Importance, An Ideal Husband and The Importance of Being Earnest. The paper focuses on a few major characteristics of the Victorian era, such as social class, the commercial spirit, family life, love, marriage market, moral earnestness, puritanism, hypocrisy and the changing image of womanhood, juxtaposing them with the comic reality of Wilde’s plays. Wilde himself is presented as a keen observer of all the maladies that plagued Victorian society. His goal was to hold a mirror for society to see its own insincere nature and other shortcomings, which for Wilde meant staying on the other side in isolation, observing reality from the outside. Therefore, it is no use looking for righteous anger in Wilde’s writings, shown so often by his fellow critics. He was absolving and condemning both himself and the world that surrounded him at the same time. In the period of painfully high moral standards, too high for anyone to live up to, Wilde’s satirical incision into the unbearably sober and tedious Victorian body functions as a relief medicine.