The botanical - ecological - chemical characteristics of the selected plant species from the family Lamiaceae used as the ingredients of cosmetics.

W pracy przedstawiono ogólną charakterystykę rodziny Lamiaceae, uwzględniając informacje dotyczące systematyki, występowania poszczególnych gatunków, opisu morfologiczno - anatomicznego oraz składu chemicznego. W pracy zamieszczono również charakterystykę najważniejszych grup związków chemicznych: olejki eteryczne, garbniki, kwas rozmarynowy oraz flawonoidy, które występują w surowcach roślinnych z rodziny Lamiaceae. Opisano ich budowę chemiczną, właściwości fizykochemiczne, występowanie w roślinach oraz zastosowanie w lecznictwie i w kosmetyce. Wybrano przykłady 16 gatunków roślin z rodziny Lamiaceae, stanowiących ważne surowce kosmetyczne. W pracy przedstawiono krótką charakterystykę każdego z 16 gatunków, opisując jego występowanie, charakterystykę morfologiczną, skład chemiczny oraz zastosowanie kosmetyczne i lecznicze. Zamieszczono również opis przykładowych preparatów kosmetycznych zawierających omawiane surowce roślinne.Ze względu na skład chemiczny wybrane gatunki roślin zaklasyfikowano do czterech podstawowych grup. Do roślin bogatych w olejki eteryczne zaliczono: lawendę lekarską, majeranek ogrodowy, melisę lekarską, miętę pieprzową, bazylię pospolitą, paczulę oraz tymianek pospolity. Źródłem garbników są: szałwia lekarska, serdecznik pospolity, hyzop lekarski, macierzanka piaskowa. Roślinami obfitującymi w kwas rozmarynowy są: rozmaryn lekarski, cząber ogrodowy oraz lebiodka pospolita, natomiast we flawonoidy: jasnota biała i tarczyca bajkalska.Praca udowadnia znaczącą rolę wybranych gatunków roślin z rodziny Lamiaceae w przemyśle kosmetycznym jak i farmaceutycznym. Stanowią one bardzo ważne, naturalne składniki preparatów kosmetycznych o potwierdzonej skuteczności działania.

The aim of this Master’s Thesis was to present the general characteristics of the family Lamiaceae, especially taxonomy, the occurence, the morphological and anatomical description and the chemical content.The characteristics of the main groups of chemical compounds (essential oils, tannins, rosmarinic acid and flavonoids) present in plant materials from Lamiaceae family was also included. Their chemical structure, physical and chemical properties, the occurence in plants, therapeutic and cosmetic use were described.The examples of 16 species from Lamiaceae known as important cosmetic plant materials were selected. The short characteristics (the occurence, the morphology, the chemical content and therapeutic and cosmetic use) of all 16 species were presented. The descriptions of exemplary cosmetic formulations containing the selected plant materials were included.Due to the chemical composition, the selected plant species were classified into four main groups. Lavandula officinalis, Majorana hortensis, Melissa officinalis, Mentha piperita, Ocimum basilicum, Pogostemon patchouli, Thymus vulgaris were classified as plants rich in the essential oils. Salvia officinalis, Hyssopus officinalis, Leonurus cardiaca, Thymus serpyllum are a source of tannins. Rosmarinus officinalis, Satureja hortensis, Origanum vulgare are plants rich in rosmarinic acid, and Lamium album, Scutellaria baicalensis are rich in flavonoids.The Thesis demonstrates a significant role of selected plant species of the Lamiaceae family in cosmatic and pharmaceutical industries. They are important natural components of cosmetic formulations with proven efficiency.