The shape and function of the belfry towers in example of such towers in enclosure type castles in the Hradec Region (Czech Republic).

Poniższa praca dzięki analizie zamków z bergfriedem leżących w kraju hradeckim (wschodnie Czechy), poprzez opis konkretnych obiektów ma przybliżyć dotychczas nieopisany całościowo stan badań oraz nakreślić ogólny obraz tej kategorii zabytków w omawianym regionie. Dodatkowym jej aspektem jest próba wskazania analogii wśród pobliskich, leżących dziś w obrębie Państwa Polskiego (na ziemiach historycznego śląska) zamków z wieżą ostatecznej obrony. Nadmieniony kierunek badań wydaje się być w pełni uzasadniony w związku z nasilającą się w polskiej nauce tendencją do posiłkowania się osiągnięciami czeskiej kastelologii. Podczas porównywania polskich oraz czeskich zamków w wielu przypadkach uwydatnia się istotnie uniwersalny charakter stosowanej przez Czechów typologii. Prawidłowości te pozwalają na wyróżnienie wielu podobieństw formalnych obydwu grup założeń, tym samym poszerzając pole badań kastelologii w aspekcie ponadregionalnym. Dostosowując się do nadmienionych założeń zebrano dostępne informacje na temat tego typu zamków, uzyskane głównie na postawie badań architektonicznych oraz archeologicznych. W pracy przeanalizowany został zarówno wygląd samej wieży jak i jej funkcjonowanie w ramach forma całego założenia. Podjęty został również temat charakteru fundacji tych obiektów, jednak relacja między formą zamku, a statusem jej właściciela mimo widocznych zależności wydaje się nie być ścisła. W wyniku analizy poszczególnych obiektów powstał obraz sieci zamków z wieżą ostatecznej obrony mieszczących się w kraju hradeckim, jednak próba jego odniesienia do pozostałych, wspomnianych zamków, ze względu na odmienność sytuacji historycznej, a w następstwie struktury budowy sieci fortyfikacyjnej regionu, została zawężona jedynie do wskazania podobieństw cech formalnych obydwu grup założeń. Możliwości interpretacji ich wzajemnych zależności ze względu na słaby stan badań, zwłaszcza założeń czeskich, są jednak mocno ograniczone.

This paper aims to frame the general view of the monuments’ category by the analysis of castles with belfry in Hradecký kraj, eastern Czech Republic, and to introduce the state of research that has not yet been described. In addition, it attempts to show an analogy among the neighbouring castles with siege towers, now located in Poland, on the grounds of the historical Silesia. The above line of study seems to be fully justified in face of the tendency to make use of Czech castelology in Polish research. The comparison of Polish and Czech castles often reveals the universal nature of the typology used by Czech scientists. These regularities allow to single out plenty of formal similarities in both groups of assumption, hence broadening the field of castelology research to multiregional aspect. According to the assumptions mentioned above, the data considering this type of castles has been gathered, basing mainly on the architectural and archeological research. The paper analyses both the appearance of the tower itself, as well as its function as part of the whole design. The foundation of these castles was also considered, although the relation between the form of a castle and the status of its owner seems to be unclear. Thanks to the analysis of single objects , a view of the chain of castles with siege tower in Hradecký kraj appeared. The attempt of comparing it to the rest of the castles in question considers mainly the formal aspect of the two groups because of the different historical situation and the structure of the region’s fortification . Small number of similarities is visible, yet due to the poor state of research, especially of the Czech assumptions, their interrelationship is not clear.