Folk lullabies from Cracow region - characteristic features and cultural background

Celem pracy jest ustalenie dominant treściowo-kompozycyjnych krakowskiej kołysanki. Nie jest to jednak zadanie łatwe, gdyż stan badań nad polską kołysanką ludową w ogóle nie jest zbyt imponujący. Badacze folkloru często pomijali kołysankę, nie doceniając jej jako gatunku – przez jej schematyczność i powszedniość nie widzieli w niej interesującego przedmiotu analizy.Poszukując przykładów kołysanek krakowskich sięgano do zbiorów pieśni ludowych, a także przeprowadzono badania terenowe na terytorium zamieszkiwanym przez krakowiaków zachodnich. Udało się zebrać pięćdziesiąt dwa teksty, w dużej mierze do siebie podobne – co jest z jednej strony spowodowane specyfiką gatunku, a z drugiej jest niechlubnym świadectwem procesu zapominania kołysanki oraz zaniechania śpiewania na co dzień.Praca podzielona została na cztery zasadnicze części. Pierwsza stanowi wprowadzenie i podejmuje próbę sformułowania definicji kołysanki. Druga zawiera ustalenia dotyczące wzorca gatunkowego polskiej kołysanki ludowej. Trzecia część pokrótce opisuje region i porządkuje grupy tematyczne kołysanek krakowskich. Natomiast w części czwartej poddana analizie została realizacja wyznaczników wzorca kanonicznego przez kołysanki krakowskie. Całość zebranego materiału badawczego znajduje się w aneksie umieszczonym na końcu pracy.

The aim of the dissertation - thorough description of the lullabies from Cracow region is not an easy task. In the past the genre was often underestimated and neglected by ethnographers and ethnologists. Due to its ordinary and somehow schematic character lullaby was not regarded as an interesting topic for scientific analysis.In search of lullabies from Cracow region the author delved into existing anthologies and songbooks, she has also done the research among the citizens of the western part of the Lesser Poland. She managed to gather fifty two examples with high degree of mutual resemblance, caused on one hand by the nature of the genre and on the other by advancing process of its falling into oblivion.The dissertation has been divided into four main parts. The first is an introduction and it aims to form a definition of the lullaby. The second concerns mainly specific model of polish folk lullaby. The third part describes briefly the background and subject matter of the lullabies from Cracow region. In the fourth part the congruity of the researched lullabies with the canonical model has been analysed. The complete material collected during the research is provided in the annex.