The breaches of banking monopoly by parabanking institutions in Poland

Główną tezą niniejszej pracy jest wskazanie zakresu i celu monopolu bankowego w Polsce. W pracy rozważana jest kolejno problematyka dotycząca rodzajów działalności naruszających monopol bankowy, działalności instytucji parabankowych, ryzyk związanych z ich działalnością i środków im przeciwdziałających.W świetle problematyki określenia monopolu bankowego w pierwszej kolejności rozważa się kwestie dotyczące definicji instytucji kredytowej, banku, czynności bankowych sensu stricto i largo, przedsiębiorstwa bankowego, działalności bankowej i niebankowych pojęć związanych z działalnością bankową. Następnie wskazano na uzasadnienie monopolizacji działalności bankowej oraz dokonano wyjaśnienia istoty monopolu bankowego przez analizę rozumienia czynności depozytowych i kredytowych w literaturze przedmiotu. Ustalenia te zostały kolejno odniesione do działających na rynku podmiotów wykonujących czynności depozytowe jako pomocnicze.W kolejnym rozdziale analizie poddawana jest tematyka społecznego rozumienia i rozmiaru działalności instytucji parabankowych, po czym ustalana jest definicja instytucji parabankowej. Następnie dokonana jest klasyfikacja instytucji parabankowych przy użyciu zaproponowanej terminologii w oparciu o zidentyfikowaną faktyczną ich działalność. Definicja parabanku odniesiona jest do funkcjonującego w zachodniej literaturze pojęcia shadow banking. Analizie poddana jest także działalność podmiotów uznanych za nadzorowane parabanki, nienadzorowane parabanki oraz parabanki działające z naruszeniem monopolu bankowego. W oparciu o przeprowadzoną analizę działalności podmiotów umieszczonych na liście ostrzeżeń publicznych KNF zidentyfikowano model działalności naruszającej monopol bankowy. W kolejnej części pracy analizie poddano istniejące środki ochrony klienta instytucji parabankowej. Rozważono metody ochrony środków powierzonych nadzorowanym parabankom przy użyciu przykładów instytucji płatniczej i instytucji pieniądza elektronicznego. Kolejno rozważa się także środki ochrony klienta przedsiębiorstwa udzielającego pożyczek. Następnie analizie poddane są metody ochrony klienta parabanku w przypadku jego upadku, przy uwzględnieniu podziału omawianych środków na zaproponowany podział parabanków. Zakończenie rozważań istniejących środków ochrony interesu stanowi analiza sankcji art. 170 ustawy prawo bankowe.Ostatni rozdział analizie poddaje kwestie nadzoru nad instytucjami parabankowymi. W pierwszej kolejności omówione są cele rynku finansowego i ich zastosowanie do rynku parabankowego. Następnie wskazane zostają ryzyka indywidualne i systemowe związane z brakiem nadzoru nad instytucjami parabankowymi. Kolejno w rozdziale tym wskazane zostają obecne instrumenty nadzoru nad instytucjami parabankowymi. Po czym rozważaniom poddane są zagraniczne regulacje nadzoru nad parabankami oraz proponowane przez Komitet Stabilności Finansowej zmiany legislacyjne w Polskim prawie.

The purpose of this study was to investigate the basic aims and to precise the scope of the banking monopoly regulation under Polish law system. Another aim was to precise the definition of “parabank” as non banking financial institution in Polish literature, to focus on the risks connected with its activity on financial market and indication of possible supervisory measures which needs to be undertaken.Thesis contains four chapters. First chapter is focused on the scope of banking monopoly definition and its relation to credit institution and bank definitions. It referred to deposit taking and credit business activities and its meaning, as the main content of the banking monopoly understanding under Polish and European law.Second chapter investigated the definition of “parabank” in Polish law literature, its scale and possible classification into three relevant groups. It also refereed to the shadow banking definition. The model of banking monopoly violation by parabanks activity was identified.Third chapter focused on law regulations protecting parabanks clients. It referred to measured applied to payment institutions and electronic money institutions and measures applied to entities offering consumer credit. It investigated the cases of parabanks insolvency. Finally the measure provided by section 170 of Polish banking law act was assessed. The matters of institutional supervisory over parabanks was considered in last chapter. The supervisory aims and the risks connected with lack of supervisory over parabanks were considered. Polish proposal for parabanks regulation was investigated as well.