"Function and spatial pattern of the oldest housing estates of Nowa Huta (Cracow)."

Przedmiotem badań autorki było 6 najstarszych osiedli mieszkaniowych Nowej Huty, położonych we wschodniej części dzielnicy, na wysokiej terasie Wisły, zajmującej 56 ha, z ludnością liczącą 10,5 tys. (2014). Zanieczyszczenie powietrza, powodowane do lat 90. głównie przez kombinat hutniczy, ostatnio wyraźnie zmalało.Do 1949 r. tereny te były ważnym obszarem rolniczym. Decyzja o budowie huty żelaza i towarzyszących jej osiedlach mieszkaniowych spowodowała powstanie tu największego w Polsce zakładu przemysłowego (40 tys. zatrudnionych) i kompleksu zabudowy miejskiej dla ponad 200 tys. osób (30% ludności Krakowa). Po 1990 r. sprywatyzowana huta ograniczyła produkcję i zatrudnienie, co wywołało depopulację dzielnicy i odpływ części mieszkańców, zrekompensowany ostatnio napływem młodych rodzin z Krakowa, przyciągniętych dobrymi warunkami mieszkaniowymi i łatwym dojazdem do centrum miasta.Zabudowę stanowią tu wielorodzinne bloki mieszkaniowe. Usługi występują na parterach budynków wzdłuż głównych ulic, lub w wolnostojących mniejszych obiektach. Charakterystyczny dla tej części Nowej Huty jest duży areał terenów zielonych. Na południowo-wschodnim skraju jest targowisko i stary cmentarz.Główną funkcją tej części Nowej Huty jest mieszkalnictwo. Potrzeby ludności zaspokaja 150 placówek usługowych – sklepy, szkoły, gabinety lekarskie, kluby. Szersze znaczenie ma tylko prokuratura dla Nowej Huty i Krowodrzy. Linie tramwajowe i autobusowe ułatwiają dojazd do usług oferowanych przez centrum Krakowa.Ankietowani przez autorkę mieszkańcy wyrażali satysfakcję z zamieszkiwania w tym miejscu, dostrzegając jednak jego wady – dość słabą ofertę usług, zwłaszcza kulturalnych. Doceniali spokój i zieleń – i niewysokie ceny najmu mieszkań. Od 1975 roku zaludnienie tej części Krakowa zmalało o 40%.Dyskutowane ostatnio w Krakowie projekty rozwoju Nowej Huty zakładają stworzenie na wschodzie dużego zespołu zabudowy przemysłowej, usługowej i mieszkaniowej, co może stworzyć szanse odnowy także jej najstarszej, już 60-letniej części.

The author has dealt with 6 oldest housing estates of Nowa Huta in Cracow, situated in the eastern part of the city, on the high Vistula terrace, covering 56 ha, with 10.5 thous. Inh. (2014). The air pollution caused to 1990 by the vast metallurgical complex, was reduced since its modernization and privatisation (Arcelor Mittal Poland, since 2003).Before 1949 this part of Cracow was a considerable agricultural zone. When a decision on construction the steel works and adjacent urban unit caused during 40 years creation of the greatest Polish industrial plant (40000 employees) and the new Cracow’s district, for 200 thous. People. When the production was reduced in the 90s and the employment did the same, depopulation of Nowa Huta began. An outflow of former population was recompensed by an immigration of young families from central Cracow, pulled by good housing standard and accessibility of Nowa Huta from the „old” Cracow centre.The discussed oart of Nowa Huta is built up by multifamilial housing structures („blocks”). Tertiary units were localised on ground-floor of buildings along main streets – or in these situated in the estate interiors. A peculiar feature of the land use is an abundance of green spaces. On the south-eastern corner there are a market-place and an old cemetery.Main function of the area is housing. Inhabitants needs are fulfilled by 150 units: shops, schools, doctor and dental practises , clubs, etc. A wider scope has the Procurator’s Office for Cracow two districts, those of Nowa Huta and Krowodrza, situated in the area. Municipal tram and bus lines give an acces to the city-centre and its teritary offer.According to results of inquiry made by the author, people living in those housing estates are generally satisfied. They complain of the poor service offer, mostly the cultural one. Peace, silence, green space and low rent were advantages for tchem. Since 1975 the numer of population was reduced at 40%.New project of modern urban complex in the eastern part of Cracow could be a chance for the oldest part od Nowa Huta to redevelop.