Antoni Kępiński’s philosophy of anxiety

Przedmiotem tej pracy jest zagadnienie lęku, czyli negatywnego stanu emocjonalnego odczuwanego przez podmiot, który związany jest z jego przewidywaniem nadchodzącego z zewnątrz lub pochodzącego z wewnątrz organizmu niebezpieczeństwa, który objawia się najczęściej jako niepokój, uczucie napięcia, skrępowania, zagrożenia. Jest on subiektywną reakcją organizmu na zagrożenie. Lęk może przybrać formę patologiczną, kiedy dominuje w odczuciach podmiotu, powodując zahamowanie jego aktywności i rozwoju, kiedy reakcje lękowe nie spełniają swojej przystosowawczej funkcji i nie są adekwatne do bodźców je wywołujących. Lęk jest zjawiskiem powszechnym zarówno w świecie ludzkim, jak i zwierzęcym, w którym doszukiwać się można genezy jego pochodzenia. U człowieka jednak przybiera on formy swoiste, co łączone jest ze specyficznie ludzką zdolnością odrywania się od konkretności życia (myślenie abstrakcyjne). Będąc zjawiskiem immanentnie wpisanym w rzeczywistość, lęk stał się zagadnieniem podejmowanym przez wiele dziedzin ludzkiej działalności naukowej. Celem pracy jest opisanie lęku tak, jak starał się go rozumieć krakowski psychiatra – Antoni Kępiński, czyli poprzez zastosowanie do niego biologicznego modelu i wpisanie go w oryginalną koncepcję metabolizmu energetyczno-informacyjnego, stanowiącą obiektywną podstawę interpretacji w myśli tego autora, oraz uzupełnienie jej o subiektywny aspekt zjawiska lęku za pomocą wiedzy jak również rozważenie, czy całościowe poznanie zjawiska lęku, które odczuwane jest przez każdą jednostkę na indywidualny, właściwy jedynie dla niej sposób jest w ogóle możliwe, oraz przedstawienie możliwości przekroczenia tego stanu uczuciowego, kiedy przybiera on postać lęku przed śmiercią, jakie zaproponował Kępiński w swojej teorii. Charakteryzując lęk na sposób Kępińskiego opierała się będę na jego twórczości, poświęconej w głównej mierze problematyce psychiatrycznej, w której temat lęku jest stale obecny, gdyż jest on – jeśli nie podłożem – to na pewno komponentem każdej psychozy. Podpierała się będę również opracowaniami myśli Kępińskiego dokonanej przez innych autorów. W pierwszym rozdziale podejmuję się opisu podstawowych założeń filozoficznych autora „Lęku”, które warunkują jego podejście poznawcze, metody wyciągania przez niego wniosków, jak również etykę, a w szczególności jej część dotyczącą stosunku zachodzącego między lekarzem i pacjentem, czyli deontologię lekarską. Przedstawiam również podstawę interpretacyjną, stosowaną przez Kępińskiego do rozumienia skomplikowanych zjawisk rzeczywistości empirycznej, którą najogólniej można ująć jako biologiczno-modelową. W ostatnich podrozdziałach pierwszej części pracy charakteryzuję antropologię, czyli filozofię człowieka Kępińskiego, starając się ukazać jej związki z obecnymi w filozofii nurtami. Druga część pracy poświęcona jest w całości problematyce lęku. Głównym założeniem tego rozdziału jest możliwie jak najszersze jego ujęcie. Rozpoczynam od próby zdefiniowania pojęcia „lęk”, następnie pokazuje istotne jego ujęcia w historii myśli filozoficznej i psychologicznej. W dalszej części rozdziału objaśniam rozumienie lęku zawarte w twórczości Kępińskiego, by na samym końcu zaprezentować jego rozwiązanie dotyczące przezwyciężenia lęku przed śmiercią, czyli lęku egzystencjalnego.

SUMMARY The object of this work is fear, which is a negative emotional state; experienced by an entity; it's associated with the prediction of danger coming from the outside or originating from within the organism which usually manifests itself as anxiety, feelings of tension, dis-comfort, danger. It is a subjective reaction of the body at risk. Anxiety can take pathological form when dominates the feelings of the entity, resulting in inhibition of its activity and de-velopment, when anxiety reactions do not meet their adaptive function and are not relevant to the impulses that cause it. Anxiety is a very common phenomenon in the human and animal world, which can be traced from its origin. However, with human it takes the form which is combined with a specifically human ability to tear up the concreteness of life through abstract thinking. Being inherent in reality fear has become a topic for many scientific fields of human activity. The aim of this paper is to describe the fear as Anthony Kepinski, psyhiatrist from Krakow; tried to understand it and to consider whether the overall understanding the phenomenon of fear which is felt by every individual in individual way and if that's possible, and to provide the possibility of exceeding the emotional state when it takes the form of fear of death, which Kepinski suggested in his theory. Characterizing fear the way Kępiński did I will base mainly on his work, dedicated primarily to psychiatric problems in which the fear is always present as it is - if not the base – it is certainly a component of any psychosis. I will also use other Kępiński's thoughts inter-preters materials. In the first chapter I undertake the description of basic philosophical as-sumptions in " Fear ", which determine the cognitive approach, the method of drawing con-clusions as well as ethics and in particular the section on setting relationship between doctor and patient. I'll also present the basis of interpretation used by the Kępiński to understand the complex phenomena of reality which generally can be described as a biological model . In the last sections of the first part of the work I characterized anthropology or philosophy of man trying to show its relationship with current trends in philosophy. The second part is entirely dedicated to the issues of fear. The main goal of this chapter is the widest possible recognition of a liability. I begin by trying to define the term "fear", next I'll show the different approach in philosophy and psychology. The next section explains the understanding of fear contained in Kępiński's work. At the end I'll show the so-lution for overcoming the fear of death or with different words - existential anxiety