Fragment of Ağā'ib al-makhlūqāt wa gharā'ib al-mawğūdāt by Zakariya Muhammad Qazwini and it's presentation as an example of Persian encyclopedic work from the 13th century

Praca magisterska obejmuje tłumaczenie, poprzedzone komentarzem, tekstu, będącego fragmentem perskiego dzieła encyklopedycznego pochodzącego z XIII w., pod tytułem Ağā'ib al-makhlūqāt wa qarā'ib al-mawğūdāt, autorstwa Zakariyi Qazwiniego.Celem tej pracy jest omówienie stylu tłumaczonego dzieła, a także zaprezentowanie gatunku literatury naukowej, do którego należy i całego tła historyczno-naukowego prowadzącego do jego wykształcenia się.Ağā'ib al-makhlūqāt wa qarā'ib al-mawğūdāt należy do gatunku, popularnego w XII i XIII wiekach i który można sklasyfikować jako kosmografię. Głównym tematem kosmografii był opis zamieszkałej ziemi oraz dodatkowo nauki przyrodnicze, nauka o człowieku, astronomia i mitologia.Tekst załączony do pracy jest tłumaczeniem rozdziału o roślinach, dlatego też w pracy został omówiony rozwój wiedzy dotyczącej znajomości i użycia roślin w Persji. W przetłumaczonym rozdziale o roślinach z Ağā'ib al-makhlūqāt wa qarā'ib al-mawğūdāt opisane są drzewa i rośliny zielone, a także ich zastosowanie medyczne, magiczne i spożywcze, znane ówczesnym ludziom.Następnie Ağā'ib al-makhlūqāt wa qarā'ib al-mawğūdāt Zakariyi Qazwiniego zostało porównane do polskiej encyklopedie Nowe Ateny księdza Benedykta Chmielowskiego, ze względu na podobny charakter obydwu dzieł.Rozdział księgi Qazwiniego, która miała służyć jednocześnie czerpaniu wiedzy i rozrywki, można traktować jako przykład obrazujący stan wiedzy ludzi żyjących w średniowiecznym świecie islamskim, zwłaszcza na temat roślin, a także ich wierzenia, przesądy i sposób postrzegania świata.

The objective of the thesis is the translation of a fragment of the 13th-century cosmography – Ağā'ib al-makhlūqāt wa qarā'ib al-mawğūdāt (Marvels of Creatures and Strange Things Existing ) by Zakariya Muhammad Qazwini – and its presentation as an example of encyclopedic work originated in the Medieval Persia. The translated fragment consists of one chapter from Zakariya Qazwini's book, dedicated to plants. The thesis starts with introducing the historical background of cosmography – the development of science and the knowledge of using plants and herbs in ancient and medieval Iran as the first written sources about the usage of herbs on agriculture. Then it focuses on other scientific writings and describes their style – based on the translated part of the book. The main part of the thesis consists of the translation of the Persian text and its overview. The chapter dedicated to plants describes their use – as food, medicine or for magical purposes.Then the Qazwini's Ağā'ib al-makhlūqāt wa gharā'ib al-mawğūdāt is compared to a Polish encyclopedia from the 18th century – New Athens of priest Benedykt Chmielowski. Ağā'ib al-makhlūqāt wa gharā'ib al-mawğūdāt provides a lot of interesting infor-mation on the knowledge level of people in the Islamic world in the twelfth and thir-teenth centuries, when there was a trend of writing similar encyclopedic works. It is a summary of knowledge as well as of the beliefs and superstitions of the time.