Arctic Council – regional cooperation

Arktyka to region, w którym zmiany klimatyczne związane z ociepleniem klimatu zachodzą dużo szybciej niż w pozostałych częściach globu. Pojawiające się dzięki temu większe możliwości eksploatacji zasobów naturalnych, zwłaszcza ropy naftowej i gazu ziemnego, oraz nowe szlaki żeglugowe, mogą doprowadzić do znaczących zmian geopolitycznych i geoekonomicznych. Arktyka, stająca się coraz ważniejszym punktem w stosunkach międzynarodowych, potrzebuje sprawnego zarządzania regionalnego, które może uchronić Daleką Północ przed potencjalnym konfliktem i wzmożoną rywalizacją.Rada Arktyczna, będąca międzyrządowym forum współpracy wysokiego szczebla, wydaje się posiadać największą legitymację do koordynowania współpracy w regionie. Jej unikalny status polega na skupieniu w swoich ramach wszystkich ośmiu państw arktycznych, przedstawicieli ludów tubylczych i aktorów pozaarktycznych wyrażających chęć współpracy w regionie. Doniosłe znaczenie Rady przejawia się także w jej wielopłaszczyznowej działalności, poruszającej kwestie przede wszystkim ekologiczne, ale także polityczne, społeczne i kulturowe. Funkcjonowanie Rady na poziomie politycznym zapewniają spotkania ministrów i wiceministrów, na poziomie wykonawczym - spotkania Wyższych Urzędników Arktycznych (SAOs), a na poziomie operacyjnym - grupy robocze i grupy zadaniowe.Rada Arktyczna uważana jest przez wielu za główne forum wielopłaszczyznowej współpracy w regionie. Biorąc pod uwagę szybko zmieniającą się sytuację w regionie spowodowaną wieloma czynnikami, musi jednak zastanowić się nad swoją rolą w przyszłości. Rada Arktyczna, będąca instytucja opartą o „miękkie” prawo międzynarodowe, zaczęła w ostatnim czasie nabierać cech organizacji międzynarodowej. Deklaracja z Nuuk z 2011 roku ustanowiła stały sekretariat Rady i zatwierdziła pierwszą prawnie wiążącą państwa członkowskie umowę pod jej auspicjami. Na łamach Rady toczy się także dyskusja na temat przyjęcia nowych aktorów pozaarktycznych i zwiększenia roli obserwatorów. Najbliższe lata pokażą czy znaczenie Rady Arktycznej w regionie ulegnie erozji, czy stanie się centrum koordynacji w prawdopodobnym „wyścigu” o Arktykę.

The Arctic is one of the part of the globe that is warming up fastest today. The effects of climate change in the Arctic, like increased shipping and the efforts to exploit the natural resources (especially oil and gas) in the region are very likely to cause some significant geopolitical and geoeconomic changes. The Arctic, which becomes a region of strategic importance in international relations, needs an effective management that can preserve the High North from potential conflict and increased competition among the states. The Arctic Council, formally established by the Ottawa Declaration of 1996 as a high level intergovernmental forum, seems to have the greatest legitimacy to provide the cooperation in the region. A unique status of the Arctic Council is the involvement of all the eight Arctic States, Indigenous Peoples associations and observers – non-Arctic States, NGOs and international organizations. Arctic Council is mainly conducted by high-level representatives from the Arctic States (ministers, deputy ministers, Senior Arctic Officials), however Indigenous Peoples organizations have their right to speak. Its working groups are focused on environmental protection and sustainable development, but also political, social and cultural issues.The Arctic Council is considered by many to be the main forum for multilateral, complex cooperation in the region. Nevertheless, rapidly changing situation in the Arctic forces revision of its position and reflection about its role in the future. Arctic Council, which operates on a soft law basis, has started to take on some characteristics of an international organization. The Nuuk Declaration of 2011 established a permanent secretariat in Tromso, Norway, and elaborated the first legally binding agreement negotiated under the auspices of the Arctic Council. The issues of observer status and new participants have also long been the subjects of discussions. The coming years are going to show whether the importance of the Arctic Council will be eroded, or it will become a focal point of cooperation in the possible Arctic 'great game'.