Tax avoidance - comparative study of Polish, German and European regulations.

Przedmiotem niniejszej pracy jest przede wszystkim zaproponowanie, na tle opublikowanych dotychczas opracowań, takiego rozumienia pojęcia unikanie opodatkowania (obejście prawa podatkowego/nadużycie), które w sposób dostatecznie jednoznaczny pozwoli na jego charakterystykę. Charakterystyka ta odbywa się w towarzystwie innych, zachowań podejmowanych przez podatnika, które zmierzają do redukcji wysokości lub zupełnego wyeliminowania obciążeń podatkowych, takich jak: uchylanie się od opodatkowania, oszczędności podatkowe czy planowanie podatkowe. Minimalizacja zakresu obowiązków podatkowych stanowi na płaszczyźnie motywacyjnej, uzasadnienie poszukiwania drogi najmniej opodatkowanej i jest elementem wspólnym, łączącym wszystkie wymienione wyżej zjawiska. Drugą ważną grupę zagadnień tworzy analiza środków służących zwalczaniu zjawiska unikania opodatkowania w prawie polskim i niemieckim. Z uwagi na istotne różnie w tym zakresie, zarówno na obszarze prawa pozytywnego jak i wypowiedzi doktryny, ta część pracy została przedstawiona w ujęciu porównawczym. Znamienne jest, że na gruncie prawa polskiego, wymieniana zgodnie jako jeden z mechanizmów obrony przed unikaniem opodatkowania, klauzula ogólna obejścia prawa podatkowego została uznana za niekonstytucyjną i po krótkim okresie obowiązywania, uchylona. W zasadzie analogiczna, co do treści i skutków zastosowania, regulacja w prawie niemieckim niemal w niezmienionej postaci funkcjonuje już od 1919 roku, a jej zgodność z niemiecką Ustawą Zasadniczą potwierdza orzecznictwo Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. Ostatnia z części dotyczy sposobu rozumienia pojęcia „nadużycie” w prawie podatkowym na tle konkretnych regulacji unijnych (na przykładzie dyrektywy w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych Państw Członkowskich), z uwzględnieniem bogatego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

The main purpose of this thesis is to propose, with reference to previously published studies, such an understanding of the concept of tax avoidance that in a sufficiently clear way enable to describe its distinctive features. This characteristic of tax avoidance is accompanied by a description of other behaviors, undertaken by the taxpayers, which aim to reduce or completely eliminate the amount of the tax burden, such as tax evasion, tax savings and tax planning. Above mentioned aim of minimizing the tax liability (at the level of motivation for undertaken activities) justifies a choice of a least-taxable way of achieving a desirable economical effect and combines all of these phenomenon.Another important group of issues is to create an analysis of measures, that are introduced with a purpose to combat tax avoidance in the Polish and German law. Due to the significant differences, both in the positive law and opinions presented in the tax doctrine, this part of the thesis is presented on a comparable basis. It is of crucial importance to mention that under Polish law a general clause against tax avoidance (which is commonly perceived as one of the most effective measures that could be undertaken against tax avoidance) was declared unconstitutional and derogated thereafter. In contrast German general clause against tax avoidance, which in fact (as to the content and consequences of the application) is analogous to Polish regulation, remains almost unchanged since 1919 and its compatibility with the German Constitution was confirmed by the Federal Constitutional Court.The last part of the thesis relates to a method of understanding the concept of "abuse" in the EU tax law and is presented on the background of specific EU regulations (most of all Council Directive 2011/96/EU of 30 November 2011 on the common system of taxation applicable in the case of parent companies and subsidiaries of different Member States), including the analysis of a case law of the European Court of Justice.