Translator's "false friends" in Polish and Ukrainian on the material of three texts translated from Ukrainian to Polish.

Podczas procesu przekładu dochodzi do kontaktów dwóch języków. W wyniku interferencji między językowej powstają błędy, którymi są m.in "faux-amis". W niniejszej rozprawie podjęto rozważania na temat "fałszywych przyjaciół tłumacza" na gruncie polskiej i ukraińskiej leksyki. Badania nad tym zjawiskiem prowadzone są najczęściej na gruncie języków blisko spokrewnionych. Po raz pierwszy próby definicji tego zjawiska dokonali francuscy i niemieccy lingwiści. Pierwszy rozdział pracy to wyjaśnienie procesu interferencji oraz opis jej następstw: zapożyczenia, internacjonalizmy, neosemantyzmy i neologizmy oraz Europejska Liga Słownikowa. Rozdział drugi skupia się na omówieniu terminologii, definicji i klasyfikacji "faux-amis". Poprzez wprowadzenie szerokiego nazewnictwa, różnych podziałów wielu lingwistów próbowało gruntownie przeanalizować i usystematyzować mylące podobieństwa między językowe. W rozdziale trzecim umieszczono zestawienie przykładów pochodzących z trzech źródeł: 12 kręgów J. Andruchowycza w przekładzie K. Kotyńskiej, Ave, Chrysler! J. Andruchowycza w tłumaczeniu B. Zadury i fragment książki M. Hrymycz: Drugie życie, tłumaczenie własne. Zmiana znaczenia wyrazów w tekście może wywołać spore nieporozumienia w tekście, co może znacząco wpłynąć na jego odbiór, dlatego też "fałszywi przyjaciele tłumacza stanowią poważne niebezpieczeństwo podczas przekładu. Spośród trzech źródeł, z których zaczerpnięto "faux-amis" przekład K. Kotyńskiej powinien stanowić wzór jak trzeba tłumaczyć, pozostałe powinny służyć jako przestroga dla przyszłych tłumaczy. Analiza wykazała, że podobieństwo współbrzmienia, jest tutaj decydujące i że, pomiędzy wyrazami zachodzą różne typy relacji semantycznej. Dodatkowych problemów przysparzają związki polisemiczne. Każdy przekład jest elementem komunikacji w stosunkach polsko-ukraińskich, która zostaje zaburzona gdy w tekście dochodzi do zmiany znaczenia wyrazów. Dlatego tak ważna jest znajomość języka i dziedziny z której się tłumaczy.

Translation between closely related languages is very difficult. Especially when the translator encounters in the text "false friends" - words that may suggest different meaning than in the source language. The most typical examples of interlingual interference are: internationalisms and neologisms. An attempt to define "faux-amis" has become the subject of research of many linguists. Graphic and phonetic similarity between words may lead to wrongly interpreted changes of the meaning of words and text. Research presented in the following dissertation is based on three Ukrainian texts translated into Polish: two works by J. Andruchowycz: Twelve Rings traslated by K. Kotyńska, Ave Chrysler translated by B. Zadura, part of M. Hrymych's text translated by the author of the following paper.