The difference in the way of portraying genocide in Ruanda in the works of Reverien Rurangwa, Jeana Hatzfelda and Wojciech Tochman

Choć w medialnych przekazach nieustannie pojawiają się kolejne doniesienia na temat konfliktów wybuchających w różnych częściach świata, to jednak wydarzenia, które miały miejsce w Rwandzie w 1994 roku w szczególnie krwawy sposób zapisały się na kartach historii. Biorąc pod uwagę, że w ciągu stu dni życie w tym niewielkim afrykańskim kraju straciło milion osób, nic dziwnego, iż wielu twórców po dziś dzień zadaje sobie pytanie jak mogło do tego dojść. Co roku na rynku wydawniczym pojawia się więc cały szereg kolejnych publikacji na temat przyczyn, przebiegu i skutków tamtejszego ludobójstwa. Siłą rzeczy różnią się one od siebie w zależności od kraju pochodzenia autora, jego osobistego zaangażowania w konflikt oraz talentu, jakim został obdarzony przez naturę. Jak do tej pory nikt wcześniej nie pokusił się w Polsce o porównanie ich między sobą, dlatego autorka postanowiła tego typu zestawienie uczynić tematem właściwym swojej pracy.Na potrzeby dalszej analizy autorka wybrała pozycje autorstwa największego obecnie dziennikarskiego autorytetu do spraw Rwandy Jeana Hatzfelda, reprezentującego polski rynek wydawniczy Wojciecha Tochmana oraz urodzonego w Rwandzie Reveriena Rurangwy - Tutsi, który na własnej skórze przekonał się czym jest ludobójstwo. Punktem wyjścia do dalszych rozważań są napisane przez nich książki, artykuły, ale również nawiązujące do nich wywiady czy innego typu wypowiedzi medialne. W rozdziale pierwszym zaprezentowane zostały podstawowe informacje na temat Rwandy oraz chronologiczny przebieg konfliktu, który doprowadził do tragicznego ludobójstwa w 1994 roku. Autorka skupiła się w nim także na dokładnym zdefiniowaniu pojęcia ludobójstwa w świetle prawa międzynarodowego.Celem rozdziału drugiego było przywołanie teorii reportażu w kontekście korespondencji wojennej oraz granicy między literaturą piękną a dziennikarstwem. W rozdziale trzecim zaprezentowano sylwetki oraz dotychczasowy dorobek Hatzfelda, Tochmana oraz Rurangwy, a w rozdziale czwartym przeanalizowano stworzony przez nich językowy obraz Rwandy, jej mieszkańców oraz targających tym obszarem problemów. Pytanie, które postawiono na użytek tych badań brzmiało: czy twórczość osoby, która na własnej skórze doświadczyła traumy ludobójstwa jest równie obiektywna jak dzieła autorów pierwotnie niezwiązanych z tematem.Niniejsza praca podejmuje temat niedostatecznie zbadany do tej pory. Nie powstało dotąd konkretne opracowanie traktujące o dostępnych na polskim rynku pozycjach reporterskich na temat ludobójstwa w Rwandzie. Choć po premierach wybranych na potrzeby pracy książek w mediach pojawiło się wiele recenzji, w których często wskazywano podobieństwa i różnice w nich występujące, to jednak żaden z autorów nie pokusił się o próbę głębszej analizy przyczyny takiego stanu rzeczy. Poniższy tekst jest więc pionierską próbą uporządkowania sposobu tworzenia językowego obrazu Rwandy opartą o dzieła trzech autorów z środowisk w różnych stopniu zaangażowanych w tragiczne wydarzenia z 1994 roku.

Even though media outlets constantly inform about different conflicts erupting in various parts of the world on a daily basis, the events that took place in Rwanda in 1994 have gone down in history in a particularly bloody way. Considering the fact that in just hundred days approximately one million people had lost their lives in this small African country, there is no wonder that nowadays, many writers are still researching and examining available sources, trying to understand and explain how this really happened. Every year, on the publishing market, there is a plethora of new books and essays explaining causes, course and consequences of the Rwanda's 1944 genocide. Inevitably, these publications differ from each other depending on country of origin of the author, their personal involvement in the conflict, and their natural talent. So far, none of the Polish authors have compared writings available on this subject, therefore the author of this thesis decided to focus on this issue and analyze materials describing the genocide.For the purpose of this analysis, the author selected items from Reverien Rurangwa, Jean Hatzfeld and Wojciech Tochman.In chapter one, the basic information about Rwanda and the chronological course of the conflict that led to the tragic genocide in 1994 were presented. The exact definition of the concept of genocide in international law was also included.The purpose of chapter two was to utilize the reportage theory in the context of the history of war correspondence, and the boundary between fiction, literature and journalism.The third chapter presents profiles and the accomplishments of Jean Hatzfeld, Wojciech Tochman and Reverien Rurangwa.At the end of this thesis, the image of Rwanda and its people created by the previously mentioned writers was carefully analyzed and concluded. The question, which was raised for the purpose of this study was whether the work of someone who experienced at first hand the trauma of genocide is as objective as the works of authors originally unrelated to the topic.This thesis investigates the subject that has not been researched and analyzed enough in Poland. Even though there was a lot of reviews after the books that have been used for this study were released, they mostly pointed out the similarities and differences that occur in them, yet none of the authors have attempted a deeper analysis of the reasons for the genocide.This thesis is therefore a pioneering attempt to present how the 1944 genocide in Ruanda is portrayed, based on the works of three authors with backgrounds in various degrees , more, or less involved in those tragic events.