Irony and its functions in the poetry of Martin Świetlicki and Martin Sendecki

Celem niniejszej pracy dyplomowej jest redefinicja terminu "ironia" w kontekście współczesnej literatury. W pierwszej części (wprowadzenie; pierwszy rozdział) zawarłem przedstawienie najważniejszych teorii ironii. Zaznaczyłem w niej pozaliterackie korzenie omawianego w pracy zjawiska. Metoda hermeneutyczna oraz odrzucenie koncepcji, zakładającej stricte literacki charakter ironii, pozwoliły wysnuć wniosek o niemożności stworzenia uniwersalnej definicji tego pojęcia. Można je badać jedynie w kontekście konkretnego tekstu, życia i twórczości autora, okresu historycznoliterackiego. Ważne okazało się także scharakteryzowanie formacji „Brulion”, którą współtworzyli wymienieni w tytule pracy twórcy, oraz opisanie sytuacji literatury polskiej w latach 80 i 90. Druga część (drugi rozdział; trzeci rozdział) pracy dyplomowej to analiza i interpretacja tekstów Marcina Świetlickiego i Marcina Sendeckiego. Zawiera ona rozważania dotyczące sposobu i celu użycia zabiegów ironicznych przez autorów. Wyliczeniu ulegają tematy pojawiające się w tekstach obu poetów. Marcin Świetlicki scharakteryzowany został jako poeta, który dokonuje rozrachunku ze współczesnością, zauważając rozbieżność między oczekiwaniami wobec rzeczywistości a stanem faktycznym. Marcin Sendecki to obserwator dystansujący się od otaczającego go świata. W trzeciej, ostatniej części (czwarty rozdział; zakończenie) dokonałem porównania ironii w poezji omawianych we wcześniejszych fragmentach pracy poetów. Zauważone podobieństwa i różnice zaowocowały następującymi wnioskami: ironia to nie sposób opisu rzeczywistości, ale jedna z zasad, które nią rządzą; zasada ta w literaturze realizuje się poprzez przełożenie wewnętrznej sprzeczności świata na sferę językową. Szeroko rozumiana ironia jest zawsze tam, gdzie pojawia się zamaskowane, ale celowe pęknięcie w strukturze tekstu.

Main purpose of this thesis is redefining of term “irony” in modern literature context. The first part (introduction; first chapter) contain presentation of most important theories of irony. Non literary origins of the discussed phenomenon have been highlighted there. Hermeneutic method and rejection of conception assuming purely literal character of irony, allowed educing that creating universal definition of this concept is not possible. It can be examined only in the context of given text, life, writings of the author and historical-literal period. Characterising “Brulion” formation, co composed by authors mentioned in the title of the work, turned out to be very important, as well as describing situation of polish literature in 80’ and 90’. Second part (second and third chapter) of this thesis is analysis and interpretation of Marcin Świetlicki’s and Marcin Sendecki’s texts. It contains ponderings over ways and reasons for using ironic procedures by authors. Subjects appearing in texts of both poets are enumerated. Marcin Świetlicki was characterized as a poet, dealing with modernity, pointing out differences between expectancies towards reality and factual state of things. Marcin Sendecki is an observer keeping distance from the world surrounding him. In the third, last part (fourth chapter, summary) irony in poetry of both discussed previously authors, have been compared. Found out similarities and differences lead to following conclusions: irony is not a way of describing reality, but one of the principles governing it; this principle in literature realizes itself by transferring inner contradictions of the world onto language sphere. Widely understood irony is always there, where covered up but intentional breaking in the structure of the text appears.