Press Research Centre as a phenomenon

Autor przedstawia Ośrodek Badań Prasoznawczych w Krakowie jako fenomen, czyli „rzadkie i zadziwiające zjawisko”. Takie też były same okoliczności jego powstania w PRL w roku 1956. Niewielkiej grupie młodych ludzi umożliwiono założenie placówki badawczej w ramach wielkiego wydawnictwa prasowego. Ci okazali się na tyle mądrzy i skromni, że zaprosili do współpracy w badaniach komunikowania masowego wybitnych i znanych uniwersyteckich socjologów, psychologów, językoznawców, ekonomistów, historyków, prawników. Po trzech dekadach mała prowincjonalna placówka stała się instytutem badawczym o zasięgu narodowym, rozpoznawalnym w skali globalnej wśród badaczy mediów masowych i publicznego komunikowania. Istotnymi publikacjami wzbogacił niemal w każdym zakresie wiedzę o periodycznym komunikowaniu masowym, a w szczególności o: dziejach prasy (reedycja pierwszej polskiej gazety z XVII w.), społecznych i psychologicznych czynnikach odbioru mediów (opartą na sondażach opinii), treściach periodycznych mediów masowych (opartą na systematycznych analizach zawartości), języku prasy (pierwszy polski słownik frekwencyjny języka w gazetach i opis języka propagandy lat 70.), prawie prasowym (tom „Prawo o prasie”), ekonomice mediów periodycznych („Prasa jako towar i przedsiębiorstwo”), a przede wszystkim rozbudował bibliografię i dokumentację (m.in „World Directory of Mass Communication Researchers”). W latach 1974–1990 OBP w Krakowie funkcjonował też jako CECOM, czyli środkowoeuropejskie ogniwo COMNET-u, światowej sieci dokumentacyjnej UNESCO.  

The Press Research Centre in Cracow is presented here as a phenomenon or something extremely unusual. The circumstances of its creation in the Polish People’s Republic in 1956 were already quite unusual. A small group of young people were allowed to set up a research laboratory within the framework of the big press publishing house. They were wise and modest enough to invite prominent and well-known university sociologists, psychologists, linguists, economists, historians, lawyers, etc. to cooperate with in the study of mass communication. After three decades, the small provincial laboratory became a research institute with a national range, recognizable globally among researchers of mass media and public communication. It has enriched with the significant publications almost every field of knowledge on periodic mass communication and, in particular, the history of the press (re-release of the first Polish newspaper from the 17th century), social and psychological factors of the reception of the media (based on opinion polls), descriptions of the content of periodic mass media (based on systematic content analyzes), linguistics (the first Polish frequentative dictionary of the language in newspapers and description of the propaganda language of the 1970s), the press law (compendium: law on the press), the economics of the periodical media (“Press as a commodity and enterprise”), and above all, bibliography and documentation (inter alia “World Directory of Mass Communication Researchers”). In the years 1974–1990 the Press Research Centre functioned also as CECOM or the Central European link of COMNET, a worldwide documentation network of UNESCO.