Groteska w Służbie Ideom w Dziełach G.K. Chestertona

Celem mojej pracy jest ukazanie technik groteski wykorzystanych w pisarstwie G.K. Chestertona, które obejmuje zarówno utwory literackie jak i publicystyczne oraz krytycznoliterackie. Obecna w nich groteska jest narzędziem, za pomocą którego pisarz wyraził istotę swej filozofii zachwytu nad cudem istnienia. Dzieła niefabularne i krytyczne Chestertona są punktem wyjścia dla moich rozważań zawartych w pierwszym rozdziale pracy. Przedstawiony w nim został sposób pojmowania groteski przez pisarza. Z dzieł Chestertona wyłania się obraz groteski jako strategii retorycznej, która doskonale imituje osobliwość i różnorodność natury. Rola groteski w pisarstwie Chestertona ma również charakter teologiczny ponieważ jej celem jest wzbudzenie zachwytu czytelnika nad całością Boskiego stworzenia, obejmującego zarówno brzydotę jak i piękno. Konfrontacja z groteską w dziełach Chestertona jest zawsze lekcją pokory, która na nowo pozwala dostrzec humor stworzenia ukryty w jego niedoskonałości. Humor, fantazja i nonsens stanowią fundament groteski u Chestertona ucząc patrzenia na wszechświat z niegasnącym poczuciem zachwytu. Groteska stanowi rodzaj terapii mającej na celu wyrwanie czytelnika z apatii i znużenia istnieniem poprzez wyzwolenie go z lęku przed przerażającymi i potwornymi elementami świata. Drugi rozdział mojej pracy ma na celu przedstawienie terapeutycznej roli groteski w Człowieku, który był Czwartkiem (The Man Who Was Thursday. A Nightmare), jednej z najbardziej cenionych powieści Chestertona. Rozdział ten opisuje proces budowania atmosfery koszmaru, przerażającej wizji, która ostatecznie ulega rozproszeniu i ustępuje miejsca harmonijnemu i pełnemu zachwytu obrazowi świata. Tematem trzeciego rozdziału mojej pracy jest sposób w jaki Chesterton wykorzystuje groteskę w celu ożywienia monotonnej i nijakiej przestrzeni współczesnego miasta w powieści Napoleon z Notting Hill (The Napoleon of Notting Hill). Powieść ta ukazuje typowy w pisarstwie Chestertona sposób postrzegania groteski jako zderzenia przeciwieństw, takich jak komedia i horror, fantazja i rzeczywistość oraz humor i powaga. Rozdział kończący moją pracę ponownie ukazuje groteskę jako centralną figurę retoryczną w dziełach Chestertona i może stanowić źródło inspiracji do dalszych badań nad groteską.

The purpose of this work is to demonstrate the techniques of the grotesque employed in G.K. Chesterton’s non-fictional and fictional writing in the mission of conveying his philosophy of appreciation of the miracle of existence. Chesterton’s non-fictional prose and his critical works constitute the point of departure for my discussion. Thus the first chapter gives an account of the writer’s view of the grotesque. What emerges from these works is Chesterton’s conviction that the grotesque is a rhetorical strategy which imitates the oddity and variety of nature. Chesterton also attributes to the grotesque a theological purpose of reawakening appreciation of the whole of Creation and restoring humility to those who are too dignified to laugh at ugliness and irregularity inherent in the world. Humour, fantasy and nonsense are the building blocks of Chestertonian grotesque which teaches to look at the universe with an unceasing sense of wonder. The mission of dispelling our weariness with existence is also connected with the therapeutic effect of the grotesque which plays down our fears of the monstrous and terrifying aspects of Being. The second chapter aims at demonstrating the therapeutic role of the grotesque in one of Chesterton’s most widely acclaimed novels The Man Who Was Thursday. A Nightmare. The chapter illustrates the way in which the grotesque builds the atmosphere of a nightmare, a terrifying vision in order to be ultimately subordinated to the harmony and goodness of Creation. The third chapter discusses the way in which the grotesque redeems the commonplace in The Napoleon of Notting Hill by revivifying the dreary and monotonous landscape of the modern city. The novel is also typical of Chesterton’s use of the grotesque as a clash of divergences, mainly the comic and the serious, the fantastic and the real, the humorous and the terrifying. The closing of the thesis once again presents the grotesque as the crucial trope in Chesterton’s writing and offers suggestions for other ways of approaching the topic of Chestertonian grotesque.