Controversies about foundation and origins of Benedictin monastery in Tyniec.

The thesis represents actual results of studies about an issue of origins of Benedictin monastery in Tyniec with particular focus on a dispute associated with its foundation. Discussion about the foundation of monastery has continued for more than one hundred years. There are various hypothesis about its origins. Some historians claimed, that the monastery was founded by Bolesław Chrobry, some of them considered Władysław Herman and his wife Judyta as founders. Both of those hypothesis have been presented in the introduction to the thesis. However, there are only two hypothesis still alive, of which, first one introduces Bolesław Śmiały – the murderer of saint Stanisław from Szczepanów as a founder, but the second one tells of foundation activities of his father - Kazimierz Odnowiciel. Currently only two theories remain historical reliable, so the thesis focuses exactly on them.Chapter I describes the oldest preserved documents, with particular emphasis on the oldest one (document of popes legatee Idzi, dated 1124). The second chapter concerns chronicles, annuals and obits, among which we can find a series of valuable information about the origins of monastery in Tyniec. The last chapter is summary of archeological excavations, both in Tyniec and in Osjak, where, as the local legend says, remains of king Bolesław Śmiały are hidden buried?The thesis does not provide an answer for a question – “Who is the founder of Benedictin monastery in Tyniec?”, but represents the most two probable theories and allow to draw our own conclusions. It turns out, that the documents work for Kazimierz Odnowiciel favour, on the other hand the results of archeological excavations strengthen the theory of foundation activity of Bolesław Śmiały. Unfortunately, poor historical sources and dark ages, where the legend intertwines with history, do not allow to put the unambiguous answer for the above question.

Niniejsza praca przedstawia dotychczasowe wyniki badań nad kwestią początków klasztoru benedyktynów w Tyńcu, ze szczególnym naciskiem na spór związany z jego fundacja. Dyskusja dotycząca fundacji tynieckiego klasztoru trwa już od ponad stu lat. Są różne hipotezy tyczące się kwestii jego początków. Część historyków uważała, że klasztor został założony przez Bolesława Chrobrego, część zaś upatrywała fundatora w postaci Władysława Hermana i jego żony Judyty. Obie te hipotezy zostały przedstawione we wstępie do pracy. Jednakże dzisiaj pozostają żywe jedynie dwie hipotezy, z których pierwsza jako fundatora przedstawia Bolesława Śmiałego – zabójcę św. Stanisława ze Szczepanowa, zaś druga teoria opowiada się za fundatorską działalnością jego ojca – Kazimierza Odnowiciela. Ponieważ dziś najbardziej aktualne i wiarygodne historycznie pozostają dwie ostatnie hipotezy, to praca skupia się właśnie na nich.Rozdział I pracy omawia najstarsze zachowane dokumenty, ze szczególnym naciskiem na najstarszy z nich, mianowicie dokument papieskiego legata Idziego, datowany na 1124 r. Drugi rozdział dotyczy kronik, roczników i nekrologów wśród których natrafiamy na szereg cennych informacji dotyczących początków klasztoru w Tyńcu. Ostatni rozdział jest podsumowaniem wyników badań archeologicznych przeprowadzonych na terenie zarówno klasztoru w Tyńcu jak i w Osjaku, gdzie jak głosi miejscowa legenda, spoczywają ukryte szczątki króla Bolesława Śmiałego.Praca nie stanowi jednoznacznej odpowiedzi na pytanie – „Kto jest fundatorem klasztoru benedyktynów w Tyńcu?”, lecz przedstawia dwie najbardziej prawdopodobne teorie oraz pozwala na wyciągnięcie własnych wniosków. Wydaje się, że dokumenty działają na korzyść Kazimierza Odnowiciela, zaś wyniki badań archeologicznych umacniają tezę o założycielskiej działalności Bolesław Śmiałego. Niestety wciąż ubogi zasób źródeł historycznych i ciemne wieki, gdzie legenda przeplata się z historią, nie pozwala jednoznacznie odpowiedzieć na powyższe pytanie.