Socrates, or in praise of slowness

Bibliogr. s. 42-43

Inteligencja, w potocznych skojarzeniach, łączy się z takimi określeniami jak bystrość, polot, żywość. W ich znaczeniu tkwi element szybkości, jako cecha myślenia i zdolności intelektualnych. Odwrotne skojarzenia wiążą się z powolnością, rozumianą jako ograniczenie, bezmyślność, głupota. Dosłowne potraktowanie tych skojarzeń wyznaczałoby granicę dzieląca ludzi na dwie grupy. Problemem stałaby się podgrupa filozofów, których nie można uznać za bystrych, ani też za bezmyślnych; tradycja przypisuje im mądrość. Z mądrością łączy się takie cechy, jak uważność, refleksyjność, rozwaga, które zawierają element spowolnienia. Nie wynika ono jednak z ułomności intelektu. Symboliczną postacią reprezentującą to podejście do myślenia jest Sokrates. Stanowi ono punkt wyjścia do szerszej refleksji dotyczącej filozofii życia w ogóle, z którą związane są takie terminy jak "prze-myśleć", "roz-ważyć", "za-stanowić się".

Intelligence, in the colloquial understanding, is associated with such terms as acuteness, inspiration, and vivacity, the terms whose meanings incorporate an element of quickness as a distinctive feature of thinking and general intellectual skills. The opposing associations are linked with slowness, which is understood as limitation, thoughtlessness, and stupidity. The literal interpretation of these associations would establish a boundary dividing people into two groups. This would lead in turn to the problem posed by a subgroup of philosophers who cannot be considered either clever or thoughtless; tradition credits them with wisdom, which is associated with features such as mindfulness, reflectiveness, and prudence, all of which include an element of slowness, which, however, does not result from any intellectual shortcomings. The figure symbolic of this approach towards thinking is Socrates, who constitutes a point of departure for wider reflections concerning the philosophy of life in general, as expressed by such terms as to think through, to consider, and to deliberate.