Wiatr fenowy jako sezonowy czynnik ryzyka samobójstwa w regionie górskim

Bibliogr. s. 52-53

Cel: Przekonanie, że wiatr fenowy ma wpływ na samobójstwa, jest mocno zakorzenione w lokalnej kulturze w różnych regionach górskich świata, niemniej jednak dane naukowe dotyczące tego tematu są ograniczone. W niniejszej pracy badano hipotezę możliwej zależności między halnym (wiatr typu fenowego występujący w polskiej części Tatr) a ryzykiem samobójstwa. Metoda: Dokonano analizy liczby samobójstw odnotowanych w latach 1999-2014 przez urząd Policji w powiecie tatrzańskim w kontekście dobowych danych meteorologicznych. Fen zdefiniowano jako zespół różnych czynników meteorologicznych, w tym zmiany ciśnienia powietrza, temperatury, wilgotności, zachmurzenia, prędkości i kierunku wiatru. Zostały wzięte pod uwagę dni, w których pojawiły się warunki sprzyjające wystąpieniu wiatru halnego, oraz dwa dni poprzedzające zjawisko. Obliczono względne ryzyko samobójstwa. Wyniki: W okresie badania zarejestrowano 210 przypadków samobójstw, z czego 14,5% miało miejsce w dniach ze zjawiskami fenowymi. Wskaźnik samobójstw był podobny przez cały rok, niezależnie od pory roku. Halny nie zmienił ogólnego dobowego ryzyka samobójstwa, jednak mógł mieć wpływ na sezonowe ryzyko samobójstwa (p < 0,05). W dwóch grupach wiatru fenowego względne ryzyko zwiększyło się ponadczterokrotnie w okresie letnim i dwukrotnie w okresie jesieni, a wiosną obniżyło się dziesięciokrotnie. Wniosek: Brak jednoznacznych powiązań pomiędzy występowaniem halnego a samobójstwami. Wiatr fenowy mógł zwiększać ryzyko samobójstwa w Tatrach w okresie letnim i jesiennym analizowanego okresu. Konieczne są dalsze badania, aby wytłumaczyć możliwy związek wiatrów fenowych ze zgonami samobójczymi oraz aby wykorzystać wyniki tych badań do działań z zakresu zapobiegania samobójstwom w regionach górskich.

Objective: The belief that the foehn wind has an impact on suicide is firmly rooted in local culture in various mountain regions of the world, but scientific data on this subject are limited. In this study, the hypothesis of a possible relationship between Halny (foehn type wind occurring in the Polish part of the Tatra Mountains) and the risk of suicide was examined. Method: The number of suicides recorded in the years 1999-2014 by the Police Office in the Tatra region in the context of diurnal meteorological data was defined. Foehn was defined as a set of various meteorological factors, including changes in air pressure, temperature, humidity, cloud cover as well as wind direction and speed. The days on which favourable conditions for the occurrence of the foehn wind and the two days preceding the phenomenon were taken into account. The relative risk of suicide was calculated. Results: 210 cases of suicides were recorded during the study period, of which 14.5% occurred on the foehn wind day. The suicide rate was similar throughout the year, regardless of the season. Halny did not change the overall daily risk of suicide, but could have had an impact on the seasonal risk of suicide (p < 0.05). In two groups of foehn wind, relative risk increased more than fourfold in summer and twice in autumn, and in spring it decreased tenfold. Conclusion: There are no clear links between the occurrence of the foehn wind and suicides. The foehn wind could increase the risk of suicide in the Tatra Mountains in the summer and autumn of the analysed period. Further research is needed to explain a possible relationship between foehn winds and suicide as well as to apply the research results in this field in suicide prevention in the mountain regions.