Between unitary subjectivity and social impact : sketches from the history of ideas

Niniejsza praca jest zbiorem szkiców, poświęconych (poza szkicem o fenomenie pracy badawczej historyka idei) polskiej poezji drugiej połowy XX i początku XXI w. Przedmiotem zainteresowania stały się przede wszystkim te formy, cechy i sposoby konstruowania wypowiedzi poetyckiej, które wpisują się w swoiste ramy między podmiotowością jednostkową a oddziaływaniem społecznym, które pokazują relacje "ja" -"ty" oraz "ja" - "oni", odsłaniają ich podłoże, przejawy i "klimat". Spojrzenie oczyma historyka idei na polską poezję współczesną w tej perspektywie można przeciwstawić choćby ujęciu jej w postaci dokonań poetyckich, czyli jako całości dokonań twórczych danego poety czy też grupy poetów, z wyzyskaniem pełnego zestawu utworów, stylów i tematów. Przedmiotem uwagi autora publikacji nie jest myśl poetycka twórców z tzw. "górnej półki", lecz tych, którzy są mniej znani szerszemu gronu czytelników, co jednak nie oznacza braku możliwości współkształtowania przez nich współczesnego wyobrażenia poezji i poszerzania poetyckiej wypowiedzi o interesujące wątki i obrazy. Idea zakorzenienia lub niezakorzenienia w świecie społecznym, czerpania zeń bądź zamykania się na jego wpływy i oddziaływanie to, jak się wydaje, bardzo ważny "klucz" porządkujący przestrzeń artystycznych dokonań owych poetów. Tworzy ona stałe odniesienia do innych, interesujących kwestii, zwłaszcza natury etyczno-światopoglądowej. Ale - z drugiej strony - idea ta żyje również własnym życiem, pobudzając twórczą wyobraźnię i stanowiąc wyzwanie dla nowych, artystycznych poszukiwań. Rzeczona idea w polskiej poezji współczesnej, ale i w praktyce życia codziennego zachowała - ujmując rzecz nieco inaczej - swoje napięcie. Przeznaczeniem niniejszej publikacji, której autor podjął ów temat, jest więc, być może, również i rozczarowanie czytelnika.

This work is a collection of sketches devoted (apart from a sketch about the phenomenon of the research work of an idea historian) of Polish poetry of the second half of the twentieth and early twenty-first century. The main topics of interest are the forms, features and ways of constructing poetic expression that fit into the peculiar framework between individual subjectivity and social impact, which show the relationship of "I" - "you" and "I" - "they", reveal them substrate, manifestations and "climate". The eyes of an historian of ideas on Polish contemporary poetry in this perspective can be contrasted with, for example, in the form of poetic achievements, that is, as a whole of creative achievements of a given poet or group of poets, exploiting a full set of works, styles and themes. The subject of the author’s attention is not poetic thought of the creators of the so-called "upper shelf", but those who are less known to a wider circle of readers, which, however, does not mean that they can not shape contemporary poetry and expand poetic expression of interesting threads and images. The idea of taking root or being rooted in the social world, drawing from it or closing it on its influence and influence is, it seems, a very important "key" ordering the space of artistic achievements of these poets. It creates permanent references to other, interesting issues, especially the ethical-ideological nature. But - on the other hand - this idea also lives its own life, stimulating creative imagination and posing a challenge for new artistic searches. This idea in Polish contemporary poetry, but also in the practice of everyday life retained - to put it somewhat differently - its tension. The purpose of this publication, the author of which has taken up this subject, is, perhaps, also the reader’s disappointment.