The Constitution of the Republic of Poland as lex superior in relation to statutory law (in the judicial application of law)

Streszcz. ang. s. 50. Bibliogr. s. 51-53. Wydawca udostępnił cały numer w otwartym dostępie.

Przedmiotem analiz jest jedno z bardziej skomplikowanych zagadnień, związanych z aspektem negatywnym (derogacyjnym) zasady nadrzędności konstytucji: możliwość bezpośredniego stosowania hierarchicznej reguły kolizyjnej lex superior derogat legi inferiori przez sądy, oraz pomijania niekonstytucyjnych norm ustawowych podczas orzekania. W artykule zrekonstruowana została tzw. doktryna trybunalska, uzasadniająca prawną niedopuszczalność takich działań. Następnie przeprowadzono jej teoretycznoprawną krytykę, w szczególności podkreślając, że sędziowie, w niektórych sprawach, mają obowiązek stosowania reguły lex superior (której nie można zastąpić regułą lex inferior non derogat legi superiori, co sugerował Jerzy Wróblewski) podczas podejmowania decyzji walidacyjnych, dotyczących norm prawnych stosowanych w sprawie. Realizacja tego obowiązku sędziowskiego może jednak zostać zastąpiona poprzez sformułowanie przez sąd pytania prawnego, dotyczącego konstytucyjności regulacji ustawowej, do Trybunału Konstytucyjnego, na podstawie art. 193 Konstytucji RP.

The subject matter of the analysis is one of the most complicated issues, related to the negative (derogatory) aspect of the principle of primacy of the Constitution: the possibility of courts directly applying the hierarchical principle of normative conflict lex superior derogat legi inferiori and disregarding the unconstitutional statutory norms while adjudicating. In the article, the so-called tribunal’s doctrine is reconstructed; a doctrine that argues that the abovementioned courts actions are legally inadmissible. Next, a jurisprudential critique of this doctrine is presented, which particularly emphasises that judges (in some cases) have an obligation to apply the lex superior principle while taking decisions concerning the validity of legal norms which are to be applied in a given case. Moreover, the lex superior principle cannot be changed into the lex inferior non derogat legi superiori principle, as was suggested by Jerzy Wróblewski. The realization of such judicial obligation can be replaced, however, by the court’s formulation of a legal question concerning the constitutionality of statutory norms, to the Constitutional Tribunal, according to the Article 193 of the Polish Constitution.