Polish manor houses and mansions as symbols of nobility culture and a haven of customs and tradition.

Praca podejmuje temat roli jaką odegrał dwór szlachecki i ziemiański, oraz kultura szlachecka w polskiej tradycji historycznej do czasów współczesnych. Mówi o polskim narodzie szlacheckim, jego rodowodzie i znaczeniu jakie miał w kształtowaniu się Rzeczypospolitej. Jego etosie i ideologii, która silnie zaważyła na losach Ojczyzny. Podejmuje też analizę funkcjonowania dworu staropolskiego od XVI do XVIII wieku w jego wymiarze materialnym i duchowym. Przedstawia wizerunek dworu tworzonego pieczołowicie na przestrzeni wieków przez jego właścicieli i mieszkańców, według przestrzeganych przez nich hierarchii i wartości. Pokazuje go jako gniazdo sielskie i rycerskie, pielęgnujące tradycje narodowe i równocześnie służące nadrzędnym interesom ogółu w imię dobra wspólnego. Przedstawia ewolucję dworu w XIX wieku i rolę szlachty w nowych warunkach polityczno gospodarczych związanych z utratą niepodległości Polski i pojawieniu się stosunków kapitalistycznych. A także jego funkcję w kształtowaniu się polskiej kultury duchowej i materialnej, postaw patriotycznych i gustów estetycznych. Pokazuje rolę dworu ziemiańskiego w XIX i na początku XX wieku jako ostoi polskości i równocześnie jego idealizację. Opisuje zmiany jakie prowadziły do zagłady dworów i wyeliminowania ziemiaństwa z życia społecznego w Polsce po II wojnie światowej. Podejmuje następnie próbę analizy porównawczej polskiej kultury szlacheckiej z kulturą szlachecką hiszpańską, japońską i węgierską. Na koniec wskazuje na relikty kultury szlacheckiej i jej wpływ na postawy Polaków i obyczajowość we współczesności. Praca przedstawiając dwór szlachecki i jego patriarchalny, homeryczny sposób życia na przestrzeni stuleci, stara się przybliżyć świat który przestał istnieć ale odegrał fundamentalną rolę w tworzeniu się kultury polskiego narodu.

The thesis describes the role of manor houses, mansions and the nobility culture in Polish history to date. The main theme of the paper is the noble origin of the Polish nation and the role of the nobility in the development of the Republic of Poland, as the nobility had its own specific ideology and sense of morality which strongly influenced the mother country’s fate. The thesis also describes how a manor house functioned from the 16th to the 18th century. This analysis comprises material as well as spiritual aspects of a manor house. The paper contains a picture of a manor house diligently created throughout centuries by its consequent owners and inhabitants in accordance with their specific hierarchy of values. A manor house is shown as an idyllic and knightly place where tradition is nursed and which serves superiour purposes of the common welfare.The subsequent part of the thesis deals with the evolution of a manor house in the 19th century and the role of the nobility in new economic and political conditions resulting from Poland’s loss of independence and emergence of capitalist relations. It also points to the role of a manor house in the development of Polish cultural heritage, patriotic attitudes and sense of aesthetics. The thesis shows a gentleman’s mansion in the 19th and at the beginning of the 20th century as a haven of Polish national identity and it also points to the glorification of gentry. The paper enumerates the changes that led to the disposal of manor houses and mansions and to exclusion of gentry from social life in Poland after the Second Word War. The following thesis contains a comparative description of Polish nobility culture and the nobility cultures of Spain, Japan and Hungary. The last part of the paper enumerates the relics of nobility culture and its influence on contemporary Polish attitudes and manners. The paper’s aim is to describe the world that ceased to exist but had a crucial role in creating Polish culture and sense of national identity. It is achieved by showing a manor house along with its patriarchal, Homeric way of functioning throughout the centuries.