Paintings in poems of Stanisław Grochowiak in Polish language education

Praca podejmuje zagadnienie inspiracji obrazami malarskimi w wybranych wierszach dwudziestowiecznego polskiego poety – Stanisława Grochowiaka. Pierwsza jej część skupia się na przedstawieniu sylwetki oraz twórczości tego wybitnego poety, kolejny rozdział traktuje o związkach Grochowiaka ze sztukami plastycznymi i przedstawia go jako artystę wyjątkowo wrażliwego na dzieła malarstwa. Trzeci rozdział koncentruje się na niezwykle często widocznych w poezji poety relacjach obraz – wiersz. Spośród wielu utworów Grochowiaka, które powstały jako wyraz fascynacji poety obrazami najwybitniejszych mistrzów malarstwa, na potrzeby niniejszej pracy wybrano trzy liryki, z których każdemu poświęcony jest osobny podrozdział. Ten z kolei składa się z trzech części – pierwsza to krótkie wprowadzenie w biografię i najważniejsze cechy twórczości malarza, druga to analiza i interpretacja obrazu, który stał się inspiracją dla poety, a trzecia część to analiza i interpretacja wiersza Grochowiaka. I tak podrozdział pierwszy omawia podjęte przez Grochowiaka w wierszu Lekcja anatomii (Rembrandta) nawiązania do genialnego obrazu Holendra zatytułowanego Lekcja anatomii. Kolejna część przedstawia analizę i interpretację Nocnej kawiarni Vincenta van Gogha jako kontekstu oświetlającego utwór poety z Leszna zatytułowany Bilard, a ostatni podrozdział skupia się na obrazie Salvadora Dali oraz wierszu autora Menueta z pogrzebaczem pod takim samym tytułem Płonąca żyrafa, sytuując wiersz i obraz we wspólnej przestrzeni znaczeń. Interpretacja wiersza i obrazu, które korespondują ze sobą i oświetlają się wzajemnie, dokonana przez odbiorcę, jest poszukiwaniem sensu i ma na celu odkrycie prawdy, jaka zawarta jest w tekście literackim i dziele malarskim. Ostatni rozdział podkreśla potrzebę integracji literatury i malarstwa na lekcjach języka polskiego w szkole ponadgimnazjalnej oraz wskazuje możliwości i sposoby wykorzystania opracowanych wcześniej teoretycznie liryków Grochowiaka oraz obrazów Rembrandta, van Gogha i Dalego w praktyce szkolnej.

This thesis raises a topic of paintings being an inspiration to the twentieth-century Polish poet – Stanisław Grochowiak – in his selected poems. The first part focuses on this great poet’s profile and work. The next chapter presents Grochowiak’s relation with visual arts and at the same time shows his sensitivity to great paintings. The third chapter focuses on the relation between a picture and poem, which can be very often observed in his poetry and among many Grochowiak’s poems being a result of his fascination with the work of the greatest masters of paintings, for the purpose of this thesis three poems were selected and characterized in separate subsections. A subsection is comprised of three parts – the first one is an introduction to the painter’s biography and the most important features of his work, the second is an analysis and interpretation of the painting, which became the inspiration for the poet and finally the third part, which is an analysis and interpretation of Grochowiak’s poem. And so, the first subsection discusses references undertaken in Grochowiak’s “Anatomy lesson” to Rembrandt’s van Rijn great painting “Anatomy lesson”. The next section presents an analysis and interpretation of the “Night cafe” by Vincent van Gogh as a context illuminating the poem “Pool” written by poet from Leszno. Last section focuses on Salvador Dali’s painting and poem of the author “Minuet with poker” under the same title “Burning giraffe”, placing the poem and the painting in a common frame of meanings. Interpretation of the poem and the painting corresponding and illuminating each other made by the audience is a search for meaning and aims to uncover the truth, which is contained in literary work and in work of art. The last chapter emphasizes the need for integrating literature with painting during Polish language lessons in secondary school and identifies the opportunities and ways to use previously discussed Grochowiak’s poems and Rembrandt’s, van Gogh’s and Dali’s paintings in school practice.