Niemelodyjny głos: analiza eufonicznych aspektów wierszy Seamusa Heaneya oraz ich przekładów

Celem tej pracy magisterskiej jest przestudiowanie i opisanie walorów brzmieniowych poezji Seamusa Heaneya i jej polskich przekładów. Pierwszy rozdział jest poświęcony podstawowym zagadnieniom poetyki. Rozdział drugi to krótkie przedstawienie siedmiu strategii przekładu poezji stworzonych przez André Lefevere’a. W rozdziale trzecim, zostały opisane eseje Seamusa Heaneya, ze szczególnym uwzględnieniem fragmentów, w których poruszył on tematykę muzycznych aspektów poezji. Kolejne trzy rozdziały składają się na część analityczną, w której zbadano trzy polskie przekłady wierszy Heaneya, Prywatny Helicon w przekładzie Stanisława Barańczaka, Nocna jazda Piotra Sommera, a także Pierwsze czystki w wersji Tadeusza Sławka. Analiza wykazała, że tłumacze zastosowali bardzo odmienne konfiguracje strategii opisanych przez Lefevere’a. Głównym celem analizy jest zbadanie zróżnicowanych postaw tłumaczy oraz zaobserwowanie, w jaki sposób obrana strategia wpływa na poetycki głos oraz wartości brzmieniowe wiersza.

This dissertation investigates and describes the musical features of Seamus Heaney’s poetry and its Polish translations. The first chapter examines the basic elements of verse. The second chapter is a short study of André Lefevere’s seven strategies for translating poetry. In the third chapter, Heaney’s essays were studied with special attention paid to his comments on the musical and euphonic values of poetry. The analytical part of the thesis comprises three studies of Heaney's poems in Polish translation: Stanisław Barańczak’s "Prywatny Helicon" ("Personal Helicon"), Tadeusz Sławek’s "Pierwsze czystki" ("The Early Purges"), Piotr Sommer’s "Nocna jazda" ("Night Drive") and Magda Heydel's "Gra na pile" ("Saw Music"). The research showed that they used different configurations of strategies described by Lefevere. The main aim of the analysis is to study these various approaches and observe how they shape the poetic voice and whether the euphonic values of verse evolve, intensify or disappear depending on the strategy applied.