Wierzenia i zwyczaje we frazematyce gwar Podtatrza

Polska frazeologia gwaro nie została do tej pory całościowo opracowana. W artykule zwrócono szczególną uwagę na aspekt motywacyjny frazeologii. Zajęto się: 1) słowiańskimi wierzeniami, zwyczajami i legendami o ziemi (Zeby cie świyntá ziemia nie nosiyła; Zeby cie świyntá ziemia nie przijena; Świynty Toma siedzie w doma; Na świyntego Tomasa nie jedź chłopie do lasa; Na świyntego Toma siedź chłopie w doma), powietrzu ({ktoś} przepadnie jak inkluz; Wieje jakby się ktoś (diabeł) powiesił), wodzie (pije jak tynca; tynca pije na dwa kije, a na trzeci połyká; {ktoś} ceká jak kania dzdzu); 2) apokryficznymi legendami (Za świyntego Pietra grzysek cłek nazbiyrá grzibów miesek; {ktoś} trzynsie sie jak Pietrowá mać); 3) ludowymi obrzędami (zdrowy jak piniondz; We wilijom niek i wilcki se uzyjom; Sól świyntyj Agaty chroni przed ogniym chaty; Bazicki zwionzane z bicym poświyncane).

Polish dialectal phraseology has not been fully developed so far. The article focuses on the motivational aspect of phraseology, in particulary: 1) Slavic beliefs, customs and legends about the earth (Zeby cie świyntá ziemia nie nosiyła; Zeby cie świyntá ziemia nie przijena; Świynty Toma siedzie w doma; Na świyntego Tomasa nie jedź chłopie do lasa; Na świyntego Toma siedź chłopie w doma), the air ({ktoś} przepadnie jak inkluz; Wieje jakby się ktoś (diabeł) powiesił), water (drinks like plaster; he drinks plaster with two sticks, and swallowed on the third; {someone} chicks like a kania dzdzu); 2) apocryphal legends (Za świyntego Pietra grzysek cłek nazbiyrá grzibów miesek; {ktoś} trzynsie sie jak Pietrowá mać); 3) folk rituals (zdrowy jak piniondz; We wilijom niek i wilcki se uzyjom; Sól świyntyj Agaty chroni przed ogniym chaty; Bazicki zwionzane z bicym poświyncane).

Польская народная фразеология до сих пор комплексно не исследовалась. Фразеологический состав говоров, на котором сосредотачивает наше внимание, разработан в аспекте происхождения фразеологизмов. При анализе материала я включил: 1) Славянские верования, обычаи и легенды о земли (Zeby cie świyntá ziemia nie nosiyła; Zeby cie świyntá ziemia nie przijena; Świynty Toma siedzie w doma; Na świyntego Tomasa nie jedź chłopie do lasa; Na świyntego Toma siedź chłopie w doma), воздухе ({ktoś} przepadnie jak inkluz; Wieje jakby się ktoś (diabeł) powiesił), воде (pije jak tynca; tynca pije na dwa kije, a na trzeci połyká; {ktoś} ceká jak kania dzdzu); 2) Апокрифические легенды (Za świyntego Pietra grzysek cłek nazbiyrá grzibów miesek; {ktoś} trzynsie sie jak Pietrowá mać); 3) Народные обряды (zdrowy jak piniondz; We wilijom niek i wilcki se uzyjom; Sól świyntyj Agaty chroni przed ogniym chaty; Bazicki zwionzane z bicym poświyncane).