Battle of Warsaw 1920 in the opinions and comments of Western participants and pobservers

Wojna polsko-bolszewicka, a w szczególności obrona Warszawy w roku 1920 miały zasadnicze znaczenie dla procesu odbudowy niepodległej Polski po zakończeniu I wojny światowej. Ewentualna przegrana w najlepszym przypadku oznaczałaby zapewne włą- czenie ziem polskich do państwa bolszewików. Istniał też znacznie gorszy scenariusz − opanowanie przez bolszewików całej Europy. Taką możliwość brali pod uwagę zachodni dyplomaci i oficerowie przebywający w Polsce w roku 1920, którzy pozostawili po sobie oficjalne dokumenty, osobiste zapiski i listy. Przedstawili w nich nie tylko przebieg samej wojny, ale również starali się oddać nastroje społeczne oraz sytuację polityczną kraju stojącego w obliczu śmiertelnego zagrożenia. Artykuł pokazuje, w jaki sposób przed- stawiciele państw zachodnich opisywali przebieg wojny polsko-bolszewickiej w kluczo- wym dla niej momencie − podczas obrony Warszawy; odpowiada także na pytanie, na ile relacje bezpośrednich obserwatorów i uczestników wydarzeń związanych z tą wojną miały wpływ na politykę ich rządów wobec Polski, w szczególności na gotowość niesie- nia przez nie pomocy Polakom oraz prezentuje w oparciu o analizowane źródła nastroje społeczne, które w czasie wojny 1920 r. ulegały gwałtownym zmianom.

The Polish-Bolshevik war, and in particular the defence of Warsaw in 1920, were of fundamental importance for the process of rebuilding an independent Poland after the end of World War I. If Poland had lost the battle, it would have meant at best the incorporation of Polish territories into the Bolshevik state. In a much worse scenario, the Bolsheviks would have take control of the whole of Europe. This possibility was taken into account by western diplomats and officers who stayed in Poland in 1920 and left official documents, personal notes and letters. They presented not only the course of the war itself but also tried to reflect the social mood or the political situation of the country facing a deadly threat. The article shows how the representatives of Western countries described the course of the Polish-Bolshevik war at a key moment during the defence of Warsaw. It answers the question to what extent the accounts of direct observers and participants in the events connected with this war influenced the policy of their governments towards Poland, especially their readiness to help Poles; and, based on the analysed sources, presents social moods which underwent rapid changes during the war of 1920.