Amalgamaty pojęciowe w przekładzie audiowizualnym serialu Dr House

Celem pracy jest przedstawienie i omówienie zagadnienia amalgamatów pojęciowych w tłumaczeniu audiowizualnym na przykładzie serialu telewizyjnego Dr. House. Rozdział pierwszy pracy stanowi krótkie wprowadzenie do tłumaczeń audiowizualnych, ze szczególnym uwzględnieniem przekładu w formie napisów. Tłumacz podejmujący się pracy nad napisami ma do dyspozycji szereg strategii i technik tłumaczeniowych, które również zostają przedstawione i omówione. Dalsza część rozdziału poświęcona jest teorii amalgamatów kognitywnych Gilles’a Fauconniera i Marka Turnera. Ostatnia część rozdziału poświęcona jest fenomenowi seriali telewizyjnych, które uważa się za znaczące zjawisko kulturowe ostatnich lat. Szczególną popularnością wśród widzów na całym świecie cieszy się amerykański serial medyczny Dr House, który stanowi materiał badawczy niniejszej pracy. Drugi rozdział zawiera analizę wybranych fragmentów trzeciego sezonu serialu w polskim tłumaczeniu i w oryginale. Podane przykłady zawierają nowatorskie metaforyczne amalgamaty, które wymagają przywołania różnych ram kognitywnych i wynikają z kompresji elementów z różnych dziedzin pojęciowych. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że dominującą strategią zastosowaną przez tłumacza jest transfer oryginalnych metafor i przeniesienie ich na grunt widza docelowego, który w niektórych przypadkach może napotkać problemy z ich odbiorem z powodu różnic w percepcji, w wiedzy, oraz różnic na tle kulturowym.

The main objective of the present thesis is to identify and analyse conceptual blends in the audiovisual translation of the TV series House, M.D. The first chapter provides a brief introduction to audiovisual translation, with emphasis placed on subtitling, a popular method of audiovisual translation characterised by numerous constraints and limitations. Obstacles associated with producing subtitles can be dealt with by using a number of translation strategies and techniques, which are explained and discussed in the latter part of the chapter. Next, the thesis relates to the conceptual blending theory developed by Gilles Fauconnier and Mark Turner. The last part of the theoretical chapter is dedicated to television series, considered a significant cultural phenomenon of our times. One of the most popular TV series, medical drama House, M.D., provides the essential material for the research study. The second chapter comprises the study of the selected fragments derived from the third season of the series in the Polish translation and in the original. All of the examples discussed in the paper include creative conceptual blends that require activation of different cognitive frames and result from the compression of different conceptual domains. The analysis shows that the strategy most often applied by the translator is the transfer of original metaphors to the target recipients, who may experience difficulties understanding the translation due to differences in perception, knowledge, and culture.