Dubbing i jego wykorzystanie w Polsce: Analiza wybranych filmów animowanych tradycyjnie i komputerowo w przekładzie z języka angielskiego na polski

Niniejsza praca dyplomowa skupia się na ewolucji dubbingu w Polsce, w odniesieniu do pełnometrażowych filmów animowanych. Stosowana głównie w filmach animowanych i produkcjach dla dzieci, ta technika przekładu audiowizualnego jest spotykana w Polsce stosunkowo rzadko. W ostatnich latach dwudziestego wieku i w wieku dwudziestym pierwszym, dubbingowano głównie tego typu produkcje. W rezultacie, reguły rządzące polskim dubbingiem nie są opisane tak dogłębnie jak dubbing w krajach specjalizujących się w tym typie tłumaczenia. Niniejsza praca skupia się na analizie zmian w dubbingu, które pojawiły się wraz ze wzrostem popularności filmów animowanych komputerowo. Poświęcona jest weryfikacji wstępnych założeń, wśród których znalazły się obniżona waga synchronizacji ruchu ust postaci i zwiększenie stopnia kolokwializacji języka postaci w dubbingu i swobody tłumaczy w ich wysiłkach adaptacyjnych. Założenia te są poddane dyskusji w świetle analizy Aladyna, Pocahontas, Shreka i Zaplątanych.Pierwszy rozdział opisuje historię dźwięku w kinematografii i jego wpływ na wymagania techniczne obecne przy produkcji filmów. Przedstawia następnia dubbing jako proces postprodukcyjny. Prezentuje on również rys historyczny tradycyjnej animacji w stylu Disneya, oraz wczesne dni animacji komputerowej zapoczątkowanej przez Pixar. Drugi rozdział szczegółowo opisuje różne typy dubbingu, najpierw jako procesu obróbki dźwięku, a następnie jako techniki tłumaczenia umożliwiającej dostosowanie filmu do potrzeb obcojęzycznych odbiorców. Rozdział wyjaśnia również techniczne aspekty dubbingu, które wpływają na decyzje tłumaczy oraz przedstawia jego rolę w Polsce. Trzeci i ostatni rozdział przedstawia analizę wymienionych filmów, przeprowadzoną w celu zweryfikowania założeń dotyczących synchronizacji ruchu ust postaci, kolokwializacji języka używanego w dubbingu i reguł pojawiających się w tłumaczeniach konceptów kulturowych. Analiza została przeprowadzona poprzez porównanie dialogów w obu wersjach językowych i wybór reprezentatywnych przykładów, które ukazują tendencje pojawiające się w tłumaczeniach filmów animowanych.

The paper focuses on the evolution of dubbing in Poland as applied to feature-length, animated films. Dubbing is relatively rare in Poland, and is usually reserved for cartoons and movies made for children. In the last years of the 20th century and in the 21st century, predominantly such productions were dubbed. As a result, the rules that govern Polish dubbing are not as well described as those of dubbing-focused countries. This paper analyzes how the way movies are dubbed changed with the increase in popularity of films that use the technique of Computer-Generated Imagery. Among the assumptions posited in this paper are the drop in the importance of lip-synchronization of characters, the increase in the use of colloquial language in CGI movies and the growing freedom of translators in their adaptation efforts. This paper juxtaposes those assumptions with the analysis of two traditionally animated films, Aladdin and Pocahontas, and two CGI films, Shrek, and Tangled. The first chapter presents the history of sound in cinema, its influence on the technical aspects of film production and the eventual rise of dubbing as a post-production process. It also shows the historical overview of traditional, Disney animation, and the early days of CGI, starting with Pixar. The second chapter describes the many types of dubbing in more detail. First, as a sound-editing process, and then as a tool for replacing dialogues when adapting a film to the target audience. The chapter also shows all the technical requirements that influence dubbing translation and closes with an introduction of dubbing in Poland. The third and final chapter contains the analysis of the aforementioned movies in search of examples that support or contradict the stated assumptions. The analysis was conducted by comparing the dialogue of the English and Polish version of the films and choosing representative examples, which show the trends present in Polish dubbing of animated films.