The evolution of the borders of the Republic of Poland in the years 1918-1922 on the territory of Silesia

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie dziejów tworzenia się polskiej granicy na Śląsku w pierwszych latach powstawania państwowości polskiej po niemal 123 latach przerwy. Proces ten mimo, że nie obejmował ogromnego terenowo obszaru to był niezwykle złożony i skomplikowany. Obszar na którym skupi się poniższa praca będzie odnosił się głównie do terytorium objętym przez powstania śląskie (lata 1919-21) oraz śląska cieszyńskiego, natomiast pozostałe obszary przede wszystkim Dolnego Śląska przez to, że nie były nawet częścią sporu pomiędzy Polską, a Niemcami zostaną opisane bardziej w odniesieniu do pomocy jaką udzieliły części spornej Śląska przyczyniając się tym samym do przyłączenia większej jego części do państwa niemieckiego. W 1918 roku oficjalnie Śląsk był cały czas pod niemiecką administracją zarówno cywilną jak i wojskową. Utrudniało to zatem jakiekolwiek próby podjęcia działań o charakterze niepodległościowym przez Polaków, którzy zamieszkiwali głównie tereny wiejskie, natomiast w mniejszych i większych miastach większość stanowiła przede wszystkim ludność niemiecka. Dopiero w momencie całkowitego zakończenia walk, które nastąpiło na mocy rozejmu w lasku Compegne można było zacząć negocjacje o przyszłości Śląska. Francja chcąc osłabić znacząco pozycję Niemiec po konflikcie postulowała poparcie dla propozycji Polaków, by przyłączyć niemal cały Górny Śląsk do ich kraju. Jednakże Wielka Brytania, która bała się zbyt dużego wzrostu wpływu Francji w Europie Kontynentalnej, a co za tym idzie silnego sojuszu polsko-francuskiego nie zgodziła się na tak daleko idące rozwiązania. Chcąc niedopuścić do zbyt dużej przewagi swoich największych europejskich rywali optowała za niewielkim okrojeniem terytorialnym II Rzeszy i nałożenia na nich reparacji, ażeby ograniczyć jedynie ich potencjał gospodarczy i militarny. Na terenie samego Śląska już od 1918 roku zaczęły jawnie działać ruchy niepodległościowe, jednak przez to, że dopiero 11 listopada oficjalnie zakończyła się Wielka Wojna i rozpoczął proces negocjacji co do ukształtowania powojennych granic, to wtedy mogły one prężniej niż dotychczas rozpocząć kampanię propagandową na rzecz przyłączenia Śląska w granice Rzeczypospolitej. W wyniku przemocy i jawnego szykanowania działalności niepodległościowej Polaków przez władze niemieckie wybuchły 3 powstania śląskie kolejno w latach 1919, 1920 i 1921. Dopiero III powstanie przyniosło oczekiwane rezultaty. Tym samym Rada Ambasadorów utworzona na potrzeby podziału Śląska przyznała Polsce 29% obszaru objętego plebiscytem. Był on jednak zamieszkany przez aż 46% ludności tego obszaru, co więcej po polskiej stronie znalazły się 9 z 14 stalowni oraz 53 z 67 istniejących kopalni, co było najważniejsze dla odbudowy i unifikacji nowo odtworzonego niepodległego państwa. Podsumowując, kształtowanie się granicy po I wojnie światowej na terenie Śląska było z jednej strony zmianą rewolucyjną dlatego, że w stosunkowo krótkim czasie nastąpił podział tych terenów pomiędzy dwa oddzielne organizmy państwowe, gdzie dotychczas było to jedno państwo. Z drugiej natomiast był to proces niezwykle kompleksowy, gdyż podział ten był negocjowany na najwyższych szczeblach konferencji pokojowej w Paryżu pomiędzy największymi mocarstwami światowymi. Niewątpliwie istotną rolę w tym, jaki zakres terenów przyznano Polsce mieli dwaj najwięksi architekci polskiej niepodległości, czyli Józef Piłsudski odpowiedzialny w pierwszym etapie istnienia Polski za zarządzanie całym państwem jako Naczelnik i zwycięską wojnę z bolszewikami z lat 1919-21 oraz Roman Dmowski reprezentujący stronę polską w Wersalu. Ich zasługi przyczyniły się do tego, że Śląsk finalnie stał się integralną częścią II Rzeczypospolitej, a bohaterstwo powstańców śląskich nie poszło na marne.

The goal of this Bachelor’s thesis is to present the history of the formation of the Republic’s of Poland border in Silesia in the first years of the formation of Polish statehood after almost 123 years of break. This process, although it did not cover a huge area, was extremely complex and complicated. The area on which the following work will focus will mainly refer to the territory covered by the three silesian uprisings (1919-1921) and Cieszyn Silesia, while the remaining areas, primarily Lower Silesia, due to the fact that they were not even part of the dispute between Poland and Germany, will be described more in relation to the assistance they provided to the disputed part of Silesia, thus contributing to the incorporation of most of it into the German state.In 1918, Silesia was officially under German administration, both civil and military. This made it difficult for Poles to take any pro-independence actions, who lived mainly in rural areas, while in smaller and larger cities, the majority was mainly German. Only when the fights were completely over, which took place under the truce in the Compegne forest, could negotiations on the future of Silesia begin. France, wanting to significantly weaken the position of Germany after the conflict, postulated support for the Poles' proposal to annex almost all of Upper Silesia to their country. However, Great Britain, which was afraid of France's growing influence in Continental Europe and, consequently, of a strong Polish-French alliance, did not agree to such far-reaching solutions. In order to prevent its biggest European rivals from having too much advantage, it opted for a slight territorial reduction of the Second Reich and for imposing reparations on them in order to limit only their economic and military potential.In Silesia itself, independence movements began to operate openly from 1918, but because it was not until November 11 that the Great War officially ended and the process of negotiating the post-war borders began, then they could start a propaganda campaign more dynamically than before for joining Silesia into the borders of the Republic of Poland. As a result of violence and open harassment of Poles' independence activities by the German authorities, three Silesian uprisings broke out in 1919, 1920 and 1921. Only the third uprising brought the expected results. Thus, the Council of Ambassadors created for the division of Silesia granted Poland 29% of the area covered by the plebiscite. However, it was inhabited by as much as 46% of the population of this area, moreover, 9 out of 14 steelworks and 53 out of 67 existing mines were located on the Polish side, which was the most important for the reconstruction and unification of the newly reconstituted independent state.To conclude, the shaping of the border after World War I in Silesia was, on the one hand, a revolutionary change, because in a relatively short time these areas were divided between two separate state organisms, where previously it was one state. On the other hand, it was an extremely complex process, as this division was negotiated at the highest levels of the peace conference in Paris between the world's largest powers. Undoubtedly, the two greatest architects of Polish independence played an important role in the extent of the area granted to Poland, Józef Piłsudski responsible in the first stage of Poland's existence for managing the entire state as the chief and the victorious war with the communists in 1919-1921, and Roman Dmowski representing the Polish side in Versailles. Their merits contributed to the fact that Silesia finally became an integral part of the Second Polish Republic, and the heroism of the Silesian insurgents was not in vain.