The Impact of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons on Human Health

W niniejszej pracy omówione zostały toksyczne właściwości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) wraz z uwzględnieniem mechanizmów działania tych związków prowadzących do trwałych uszkodzeń w organizmach żywych. Podane zostały przykłady zahamowania czynności biologicznych przez WWA u roślin, ryb, wybranych bezkręgowców oraz mikroorganizmów. Szerzej opisane zostały skutki ekspozycji ludzi na WWA, w tym szlaki metabolizmu tych związków. Toksyczność przejawia się tworzeniem adduktów DNA zapoczątkowujących procesy kancerogenezy i mutagenezy, chorobami układu oddechowego i układu krążenia oraz narażeniem płodu ze strony matki. Głównym badanym czynnikiem w większości cytowań jest benzo[a]piren, którego toksykologia została poznana najlepiej i dlatego jest uważany za wskaźnik ekspozycji na WWA. Za wysoką absorbcję WWA u ludzi odpowiedzialne są głównie zanieczyszczenia powietrza i gleby oraz procesy technologiczne w produkcji żywności, a także jej przetwarzanie. Aby zmniejszyć ryzyko nowotworów sugerowane byłoby zredukowanie ekspozycji na WWA, w szczególności na benzo[a]piren, poprzez ścisły monitoring stężenia w powietrzu miejskim i zakładach pracy oraz użycie bioremediacji.

The subject of this thesis are toxic properties of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) with emphasis on the mechanisms of destructive activity in living organisms. It has been proven that PAHs inhibit biological functions in plants, fish, certain invertebrates and microorganisms. The main part of the thesis focuses on the effects of exposure to polycyclic aromatic hydrocarbons on human organism, including metabolic pathways. Toxicity of PAHs is associated with formation of DNA adducts, which promote cancerogenesis and mutagenesis, as well as cause illnesses of respiratory and circulatory systems. Such changes may also be passed to the developing fetus. In most citations mainly benzo[a]pyrene is mentioned as an example of a hazardous factor as its toxicology is best known of all PAHs, therefore its concentration is considered a reliable measurement of PAH exposure. High PAH absorption by humans is mainly a result of air and soil pollution as well as technological and thermic processing of edible products. In order to reduce the risk of cancer formation it has been suggested to minimize overall PAH exposure, especially to benzo[a]pyrene, through strict surveillance of concentration in urban air and industrial workplaces, using bioremediation additionally.