Metoda Josepha Pilatesa oraz możliwości jej zastosowania w fizjoterapii

Celem pracy jest przybliżenie teoretycznych założeń techniki wykonywania ćwiczeń fizycznych opracowanej przez Josepha Pilatesa. Metoda ta, należąca do grupy tzw. Body-Mind Exercises, początkowo znana i ceniona głównie w kręgach zawodowych tancerzy, aktorów i choreografów, zyskuje rosnącą popularność i zastosowanie w sporcie, fitnessie i fizjoterapii. Niniejsze opracowanie ma za zadanie przybliżyć czytelnikom podstawy metodologiczne i biomechaniczne tej metody ukierunkowanej na wzmocnienie całego układu mięśniowego: części głębokiej - stabilizacyjnej oraz powierzchownej - ruchowej, oddziaływanie "od wewnątrz ciała" na powierzchowny system mięśniowo-powięziowy, pracę zarówno w zamkniętych jak i otwartych łańcuchach biokinematycznych. W artykule przedstawiono rys historyczny oraz informacje dotyczące zasad wykonywania ćwiczeń według techniki Pilatesa (koncentracja, kontrola, silne centrum, oddychanie, pozycja ciała, płynność, wytrzymałość, relaksacja). Omówione zostały przyrządy (Cadillac, Reformer) oraz przybory (piłka szwajcarska, overball, taśmy i linki elastyczne), które mogą zostać wykorzystane do wzbogacenia programu ćwiczeń w omawianym systemie usprawniania ruchowego. Dokonany został krytyczny przegląd piśmiennictwa z zakresu fizjoterapii i medycyny sportowej, dotyczący możliwości zastosowania omawianej metody w kinezyterapii pacjentów w różnym wieku, a zwłaszcza osób starszych. Dotychczasowe doświadczenia fizjoterapeutów stosujących tę technikę w swojej pracy, wskazują na możliwość jej wykorzystania w usprawnianiu pacjentów z różnymi dysfunkcjami nerwowo-mięśniowymi oraz w medycynie sportowej. Autorki mają nadzieję, że zachęcą środowisko fizjoterapeutów do poszerzenia swojego warsztatu pracy o elementy metody Pilatesa.

This article presents a theoretical basis for techniques of physical exercises developed by Joseph Pilates. The method, as part of the so-called Body Mind Exercises group, first gained recognition among professional dancers, actors and choreographers but has become more popular and is now regularly applied in sport, fitness and physiotherapy. The paper presents methodological and biomechanical principles of this exercise system (oriented to strengthening the whole muscular system, both deep - stabilizing and superficial - moving parts, interaction „from the core” on the slings forming superficial musculo-fascial system, the work in open and closed kinetic chains). Historical background of the method and principles of performing the exercises using the Pilates Method (concentration, control, centering, breathing, postural alignment, flow, stamina, relaxation) is provided. The paper presents instruments (the Cadillac, the Reformer) and accessories (Swiss Ball, Overball, Tubings) that can be used to enhance the exercise program in the discussed activity improvement system. The final part of the article includes a critical review of physiotherapy and sports medicine literature pertaining to application of the presented method in kinesitherapy of patients at different ages, particularly in elderly people. Prior experience of physiotherapists using this technique in their work has indicated a possibility of applying the technique in the therapy of patients with various neuro-muscular dysfunctions and in sports medicine. The authors hope to encourage the environment of physiotherapists to enhance their professional skills with elements of Pilates’ method.