The pre-trail hearing in the civil proceeding - structure, functions, and significance for procedural efficiency

Przedmiotem niniejszej pracy magisterskiej jest kompleksowa analiza instytucji posiedzenia przygotowawczego w postępowaniu cywilnym, w szczególności jego istoty, funkcji, przebiegu oraz roli w kontekście wybranych zasad procesowych. Posiedzenie przygotowawcze jako instrument służący usprawnieniu i organizacji procesu cywilnego, zostało wprowadzone do polskiego porządku prawnego w ramach szeroko zakrojonej reformy postępowania cywilnego, której głównym celem było zwiększenie efektywności sądowego rozpoznawania spraw. Praca stanowi próbę oceny tej instytucji zarówno w ujęciu dogmatycznym, jak i praktycznym.Pierwszy rozdział pracy poświęcono genezie i charakterystyce posiedzenia przygotowawczego. Ukazano jego miejsce w strukturze procesu cywilnego oraz rozwój tej instytucji na tle kolejnych nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Szczególną uwagę zwrócono na zmiany ustawodawcze z lat 2011, 2015 oraz 2019, które w znaczący sposób wpłynęły na model organizacyjny postępowania. Dodatkowo, przybliżono funkcjonowanie analogicznych instytucji w wybranych systemach prawnych, co umożliwiło umiejscowienie polskich rozwiązań w szerszym kontekście prawnoporównawczym.Rozdział drugi dotyczy funkcji posiedzenia przygotowawczego. Wskazano zarówno jego zasadniczy cel, jak i cele subsydiarne, takie jak promowanie ugód, porządkowanie materiału procesowego czy wzmocnienie kontradyktoryjnego modelu postępowania. Podkreślono rolę tego mechanizmu jako narzędzia usprawniającego przebieg sprawy oraz poprawiającego jej przejrzystość.W trzeciej części pracy omówione zostały podmioty uczestniczące w posiedzeniu przygotowawczym. Opisano funkcje organów procesowych, stron i ich przedstawicieli, a także innych uczestników, takich jak interwenienci uboczni, prokurator czy organizacje społeczne. Uwzględniono także znaczenie aktywności sądu, który pełni funkcję organizacyjną i kontrolną w ramach omawianego posiedzenia.Czwarty rozdział stanowi prezentację przebiegu posiedzenia przygotowawczego. Szczegółowo opisano jego kolejne etapy, strukturę formalną oraz procedury, jakie obowiązują uczestników. Zwrócono także uwagę na potencjalne trudności praktyczne oraz skutki nieobecności stron.W rozdziale piątym przedstawiono plan rozprawy jako rezultat posiedzenia przygotowawczego. Plan ten został ukazany jako kluczowy instrument umożliwiający sprawne prowadzenie dalszego postępowania. Omówiono jego charakter prawny, wpływ na koncentrację materiału dowodowego oraz znaczenie dla organizacji całej sprawy sądowej.Szósta część pracy służy ukazaniu posiedzenia przygotowawczego w kontekście podstawowych zasad procesowych postępowania cywilnego. Szczegółowej refleksji poddano m.in zasadę dyspozycyjności, kontradyktoryjności, kierownictwa sędziowskiego, koncentracji materiału procesowego, a także jawności, ustności i formalizmu. Rozważania te pozwalają dostrzec, w jakim zakresie posiedzenie przygotowawcze sprzyja realizacji tych zasad oraz w jakich aspektach może je modyfikować.Część końcowa zawiera syntetyczne wnioski oraz refleksje nad skutecznością posiedzenia przygotowawczego jako narzędzia usprawniającego i racjonalizującego postępowanie sądowe. Zarysowano także postulaty de lege ferenda dotyczące potencjalnych kierunków dalszych reform i możliwych usprawnień tej instytucji.

This master's thesis focuses on the institution of the preparatory hearing in civil proceedings. Its primary aim is to provide a comprehensive analysis of the structure, functions, and significance of this procedural mechanism in enhancing the efficiency of judicial proceedings, while also situating it within the broader framework of procedural principles governing civil litigation in Poland.The first chapter explores the nature and origins of the preparatory hearing, including its legal basis, objectives, and foundational assumptions. A comparative overview of selected foreign legal systems is also presented to highlight external influences and conceptual divergences. Furthermore, the evolution of the preparatory hearing within the Polish Code of Civil Procedure is outlined, with particular emphasis on key legislative amendments and their impact on the dynamics of civil proceedings. These developments reflect a broader trend toward improving procedural efficiency and clarity.The second chapter addresses the functions of the preparatory hearing. Both its primary objective—structuring the course of the proceedings and establishing a hearing schedule—and its auxiliary goals—such as reducing the number of hearings, focusing evidentiary material, and eliminating unnecessary procedural disputes—are examined. Special attention is given to the legal meaning and distinction between the terms "goal" and "function" in the context of civil procedure theory.The third chapter discusses the participants of the preparatory hearing, including judicial authorities, parties to the proceedings, their statutory representatives, and legal counsels. The involvement of other entities—such as third-party interveners, prosecutors, and non-governmental organizations—is also considered. Each participant’s role is assessed in terms of their influence on the conduct and outcome of the hearing.The fourth chapter offers a detailed description of how the preparatory hearing unfolds, from its initiation to the interaction between parties and the possible outcomes, such as a settlement or the development of a hearing plan. The fifth chapter further elaborates on the hearing plan as the principal result of the preparatory session, highlighting its organizational function and its relevance to the smooth conduct of the evidentiary stage.Chapter six examines the preparatory hearing through the lens of core procedural principles of Polish civil law, including the principles of party autonomy, adversarial proceedings, judicial management, concentration of evidence, publicity, orality and written proceedings, and procedural formalism. This analysis reveals how the preparatory hearing aligns with or challenges these foundational principles and contributes to their implementation.The concluding section summarizes the findings and offers both de lege lata and de lege ferenda perspectives, evaluating the preparatory hearing as a tool for streamlining and rationalizing civil proceedings. Potential directions for further reform are also indicated, based on observed practical needs and experiences.This thesis is grounded in a thorough examination of legal provisions, case law, scholarly literature, and legislative materials. Such a methodological approach allows for both a theoretical systematization of the subject and a practical assessment of the preparatory hearing’s role in shaping a modern and effective model of civil litigation.