„Io tengo quattro cose da dicere”: Język filmu i analiza dialektu neapolitańskiego w filmie „È stata la mano di Dio” Paolo Sorrentino

„Io tengo quattro cose da dicere”: The language of cinema and the analysis of the Neapolitan dialect in Paolo Sorrentino’s film „È stata la mano di Dio”

Celem pracy jest przedstawienie specyfiki języka filmowego oraz analiza użycia dialektu neapolitańskiego w filmie „To była ręka Boga” Paolo Sorrentino. W pierwszej części pracy omawiam ogólne zagadnienie języka filmu oraz rozwój języka filmowego we Włoszech, ze szczególnym uwzględnieniem obecności dialektów w historii włoskiego kina. Dalsza część pracy poświęcona jest dialektowi neapolitańskiemu - przedstawiam w niej wybrane cechy fonetyczne, składniowe i leksykalne, a także wskazuję na jego funkcjonowanie obok języka włoskiego. W części analitycznej pracy koncentruję się na filmie „To była ręka Boga”: po krótkim omówieniu jego fabuły analizuję obecność dialektu neapolitańskiego w wybranych scenach, zwracając uwagę zarówno na aspekty językowe, jak i funkcje narracyjne. Praca ukazuje rolę dialektu w języku filmowym, podkreślając jego wpływ na narracje, budowanie charakterystyki bohaterów oraz relacje między nimi, a także jego znaczenie dla autentyczności przekazu filmowego.

This thesis aims to explore the distinctive features of cinematic language and to analyze the use of the Neapolitan dialect in Paolo Sorrentino’s film „The Hand of God”. The first chapter introduces the general concept of film language and how it has developed in Italy, with a focus on the historical presence of dialects in Italian cinema. The following section is dedicated to the Neapolitan dialect, presenting selected phonetic, syntactic and lexical features and briefly mentioning its coexistence with standard Italian. The analytical part is focused on „The Hand of God”: after a brief summary of the plot, the analysis examines how the dialect is used in selected scenes, from both a linguistic and narrative perspective. The thesis highlights the role of dialect in shaping the film’s narrative structure, character development, and interpersonal relationships, underlining its contribution to the authenticity of the story.

L’obiettivo della tesi è presentare la specificità del linguaggio cinematografico e analizzare l’uso del dialetto napoletano nel film „È stata la mano di Dio” di Paolo Sorrentino. Nella prima parte introduco il concetto generale del linguaggio del cinema e lo sviluppo del linguaggio cinematografico in Italia, con particolare attenzione alla presenza dei dialetti. Il capitolo successivo è dedicato al dialetto napoletano: vengono presentate alcune caratteristiche fonetiche, sintattiche e lessicali, insieme a un breve riferimento alla sua coesistenza con l’italiano. La parte analitica della tesi si concentra sul film „È stata la mano di Dio”: dopo una breve descrizione della trama, analizzo la presenza del dialetto napoletano in alcune scene selezionate dal punto di vista linguistico e narrativo. La tesi mette in luce il ruolo del dialetto nella costruzione narrativa del film, nella caratterizzazione dei personaggi e nelle relazioni tra di loro, sottolineando il suo contributo all’autenticità della narrazione cinematografica.