Runet after the invasion of Ukraine. Changes in the Russian Internet space: a user's perspective

Praca podejmuje próbę empirycznej analizy zmian w zachowaniach rosyjskich użytkowników internetu po 24 lutym 2022 roku. Praca przedstawia runet jako odrębną część internetu, opisując samo zjawisko oraz kontekst historyczny jego utworzenia. Szczegółowo zostały opisane także systemy kontroli i cenzury w internecie oraz próby suwerenizacji runetu. Struktura pracy obejmuje: przegląd środowiska internetowego Federacji Rosyjskiej (profil demograficzny, specyfika runetu, narzędzia cenzury), omówienie zmian wprowadzonych po lutym 2022, opis metodologii badania (ankieta, charakterystyka respondentów) oraz prezentację wyników i wniosków. Badanie skupia się na pięciu głównych pytaniach: Jak zmienił się sposób korzystania z runetu przez rosyjskich internautów po inwazji na Ukrainę? Jakie postawy mają rosyjscy użytkownicy wobec krajowych i zagranicznych platform internetowych? Czy i w jaki sposób zmiany w dostępie do internetu wpłynęły na codzienne funkcjonowanie i aktywność online użytkowników w Rosji? Jakie strategie stosują internauci w Rosji, aby ominąć cenzurę i restrykcje w internecie? Jakie czynniki wpływają na wybór platform internetowych przez rosyjskich internautów? Punktem wyjścia jest hipoteza o wzroście korzystania z krajowych usług internetowych na skutek ograniczonego dostępu do zagranicznych witryn, co ma potwierdzać cyfrową suwerenizację rosyjskiego internetu. Analiza zmian w runecie po inwazji na Ukrainę dostarcza cennych wniosków na temat mechanizmów cyfrowej izolacji, inżynierii informacyjnej oraz strategii adaptacyjnych społeczeństwa w obliczu autorytarnej kontroli. Do pracy dołączono aneks, zawierający pełny kwestionariusz ankiety. Przeprowadzone badanie ma zarówno wartość poznawczą, jak i praktyczną, wspierając działania na rzecz wolności informacji i przeciwdziałania propagandzie. Wyniki badań jednakże wskazują, że zmiany w korzystaniu z runetu przez rosyjskich internautów praktycznie nie nastąpiły, stwierdzono jedynie niewielkie przesunięcie aktywności w stronę krajowych platform, przy czym zdecydowana większość użytkowników nie zmieniła swoich dotychczasowych preferencji. Z perspektywy początkowej hipotezy, zakładającej wzrost korzystania z rodzimych usług internetowych, badanie nie potwierdza założeń o trwałej „cyfrowej suwerenizacji” runetu. Zarówno dane ilościowe, jak i wypowiedzi w pytaniach otwartych pokazują, że ewentualne zmiany są sporadyczne i nie przyjęły charakteru systemowej adaptacji.

This study undertakes an empirical analysis of changes in the online behaviour of Russian internet users after February 24, 2022. It presents runet as a distinct part of the internet, describing the phenomenon itself as well as the historical context of its formation. The work also provides a detailed overview of internet control and censorship systems, as well as efforts to achieve the sovereignization of runet. The structure of the study includes: a review of the internet environment in the Russian Federation (demographic profile, characteristics of runet, censorship tools), a discussion of changes introduced after February 2022, a description of the research methodology (survey, respondent profile), and the presentation of results and conclusions. The study focuses on five main research questions: How has the use of runet by Russian internet users changed after the invasion of Ukraine? What are the attitudes of Russian users towards domestic and foreign internet platforms? Have changes in internet access influenced users’ daily lives and online activity in Russia, and if so, how? What strategies do Russian internet users employ to bypass censorship and restrictions? What factors influence Russian users’ choices of internet platforms? The starting point is the hypothesis that the use of domestic online services increased due to restricted access to foreign websites, which would confirm the digital sovereignization of the Russian internet. The analysis of changes in runet after the invasion of Ukraine offers valuable insights into the mechanisms of digital isolation, informational engineering, and the adaptive strategies of society in the face of authoritarian control.The study includes an appendix with the full survey questionnaire. The research provides both cognitive and practical value, supporting efforts toward information freedom and counteracting propaganda. However, the results indicate that changes in runet usage among Russian internet users have been minimal. Only a slight shift toward domestic platforms was observed, while the vast majority of users did not alter their previous preferences. From the perspective of the initial hypothesis, which assumed an increase in the use of domestic online services, the study does not confirm the notion of lasting "digital sovereignization" of runet. Both quantitative data and responses to open-ended questions show that any changes are sporadic and have not developed into systemic adaptation.