Voluntary discontinuation of pharmacotherapy as pre-offense culpability under article 31 § 3 of the Polish Criminal Code

Nieadherencja terapeutyczna w zakresie stosowania środków farmakologicznych jest powszechnym zjawiskiem, które dotyczy w podobnym stopniu wszystkich chorób, w tym także chorób psychicznych. Te ostatnie, w swoim przebiegu, mogą wywoływać stany głębokich zaburzeń świadomości, w trakcie których chory nie będzie zdolny do rozpoznania znaczenia swoich czynów i/lub pokierowania swoim postępowaniem. Celem niniejszej pracy jest podjęcie próby odpowiedzi na pytanie czy dobrowolna i nieuzasadniona rezygnacja z leczenia może stanowić, leżącą na przedpolu czynu, podstawę pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za czyn zabroniony popełniony w stanie niepoczytalności. Z zastrzeżeniem, że chodzi tylko i wyłącznie o chorobę, w której przebiegu istnieje u konkretnej osoby wysokie ryzyko popełnienia czynu zabronionego w stanie niepoczytalności, o czym wiedziała i pomimo to dobrowolnie odstąpiła od leczenia, które było efektywne, dostępne i nie wywoływało dolegliwych skutków niepożądanych. Zarysowany powyżej problem niesie za sobą liczne kontrowersje. Po pierwsze bowiem, mowa o przełamaniu naczelnej w prawie karnym zasady winy. Ponadto wprowadzenie proponowanej regulacji stanowiłoby mechanizm pośredniego wywierania wpływu na osoby, w celu podjęcia przez nie decyzji o poddaniu się leczeniu. Tym dwum kwestiom poświęcono w pracy największą uwagę. W pierwszym rozdziale została poruszona problematyka zasady winy, jej miejsce w prawie karnym oraz wyjątki od niej. Drugi rozdział został poświęcony próbie wskazania definicji przymusu leczniczego opartej na analizie aktualnie obowiązujących przepisów, dopuszczających różne formy przymusowego leczenia. W tej analizie skupiono się przede wszystkim na celu wprowadzenia przymusu leczniczego oraz sposobach egzekucji obowiązków z niego wynikających. Rozdział trzeci zawiera prezentację wyników, przeprowadzonych do celów przedmiotowej pracy, badań społecznego poczucia sprawiedliwości w zakresie pociągania do odpowiedzialności karnej sprawców niepoczytalnych. W końcu, w rozdziale czwartym, ujęto propozycje treści zarzutu, który można by postawić sprawcy niepoczytalnemu, w wyniku rezygnacji z farmakoterapii. Rozważania nad tak ujętym szczegółowym problemem, wpisują się w szerszą dyskusję na temat istoty przymusu leczniczego oraz tego, jak daleko może sięgać odpowiedzialność osób niepoczytalnych.

Non-adherence to pharmacological treatment constitutes a widespread phenomenon, observed across a broad spectrum of medical conditions, including psychiatric disorders. Mental illnesses, in particular, may entail episodes of severe disturbances of consciousness, during which the affected individual may lack the capacity to appreciate the wrongfulness of their conduct and/or to act in accordance with such an appreciation.The aim of this thesis is to undertake an analysis of whether the voluntary discontinuation of medical treatment may serve, as a legal basis for attributing criminal liability for an offense committed in a state of insanity. This inquiry is conducted under a specific set of conditions, namely: the mental disorder in question must be one that, in the case of the individual concerned, carries a high risk of the commission of a prohibited act in a state of legal insanity; the individual must have been aware of this risk; and, notwithstanding such awareness, must have voluntarily ceased a course of treatment that was effective, readily available, and free from burdensome adverse effects.The issue outlined above gives rise to numerous controversies. First and foremost, it involves a potential departure from the fundamental principle of culpability, which lies at the core of criminal law. Furthermore, the introduction of the proposed legal construct would entail the establishment of an indirect mechanism of state influence on individual autonomy, aimed at compelling individuals to undertake medical treatment. These two issues are afforded particular attention in the present study.The first chapter addresses the principle of culpability, its functions within the system of criminal law, and the recognized exceptions. The second chapter is devoted to an attempt to formulate a definition of therapeutic coercion, based on an analysis of currently binding legal provisions that permit involuntary treatment. This analysis focuses in particular on the objectives underlying the imposition of therapeutic coercion, as well as the means of enforcing the obligations arising from them. The third chapter presents findings of an empirical study conducted for the purposes of this thesis, aimed at assessing public perceptions of justice with respect to the imposition of criminal liability on perpetrators deemed criminally insane. Finally, the fourth chapter offers a proposal for the formulation of a criminal charge to be brought against an insane offender, arising from their voluntary discontinuation of pharmacotherapy.The considerations regarding this specific legal issue form part of a broader discourse on the nature of therapeutic coercion and the extent to which individuals deemed legally insane may be held accountable under criminal law.